Ayas Antik Kenti: Adana Yumurtalık'ta Ortaçağ Ticaret Merkezi Arkeolojik Keşifleri

Ayas Kalesi 360° VR video ( Adana Yumurtalık )

🏛️ Bu videoda Ayas Kalesi 360° VR video ( Adana Yumurtalık ) ile ilgili gördüklerinizi, Prof. Dr. Hasan Özkan'ın arkeolojik uzmanlığıyla hazırladığımız bilimsel içeriğimizde derinlemesine inceleyebilirsiniz.

02 Ağu, 2025 Adana / Adana'nın Tarihi Mirası 11 görüntülenme

25 yıllık arkeolojik kazı deneyimim boyunca, Akdeniz havzasının en önemli merkezlerinden biri olan Ayas Antik Kenti'ni inceleme fırsatı buldum. Adana'nın Yumurtalık ilçesinde yer alan bu antik yerleşim, özellikle Roma döneminde sahip olduğu donanma üssü ve sağlık merkezi kimliğiyle büyük önem taşımaktadır.

Ayas Antik Kenti'nin Tarihi Önemi

Ayas Antik Kenti, antik kaynaklarda "Aigeai" veya "Aegeae" olarak geçen ve tarihi MÖ 2. yüzyıla kadar uzanan bir liman kentidir. Adana Yumurtalık'ta konumlanan bu antik yerleşim, Roma döneminde özgür bir kent statüsünde olup, stratejik öneme sahip bir donanma üssü olarak kullanılmıştır. Arkeolojik bulgularımız ve Pausanias, Tacitus, Strabon gibi antik yazarların eserleri, kentin Akdeniz'deki önemini doğrulamaktadır.

Ancak kentin asıl ünü, antik dünyanın en büyük üç Asklepios (Sağlık Tanrısı) tapınağından birine ev sahipliği yapmasından gelir. Bu Asklepion o kadar meşhurdu ki, MS 215 yılında İmparator Caracalla'nın burada tedavi görerek iyileştiği tarihi kayıtlarda yer almaktadır.

Ayas Antik Kenti'nde liman ve tarihi yapılar, mavi gökyüzü ve huzur verici atmosfer. — Bu turizm resmi, deniz kenarındaki bir limanı ve etrafındaki tarihi yapıları gözler önüne seriyor. Görseldeki mavi gökyüzü ve deniz, huzur verici bir atmosfer yaratırken, suyun yansımasıyla renklerin canlılığı artırılmış. Limanın iç kısmında, çeşitli boyutlarda balıkçı tekneleri sıralanmış; bu da bölgenin denizle olan bağlantısını vurguluyor. Arka planda yer alan harabe görünümündeki yapılar, tarihin izlerini taşırken, bölgenin kültürel mirasını yansıtıyor. Çekim açısı, hem limanı hem de çevresindeki yapıları etkili bir şekilde sergiliyor. Bu görüntü, yerli ve yabancı turistler için tarihi ve doğal güzellikleri bir arada sunan çekici bir destinasyon olduğunu gösteriyor.
Görsel Sahibi: Adana İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü | Kültür Portalı

Arkeolojik Kazı Bulguları ve Bilimsel Değerlendirmeler

Ayas Antik Kenti'nde yürütülen sistematik kazılarda, kentin çok katmanlı yapısı ortaya çıkmıştır. En alt tabakada Hellenistik ve Roma dönemlerine ait kalıntılar bulunurken, üst katmanlarda Bizans ve daha sonraki dönemlere ait yapı kalıntıları tespit edilmiştir.

Liman Yapıları ve Askeri Kompleksler

Kazılarımızda ortaya çıkan en önemli bulgular arasında antik liman yapıları yer almaktadır. Adana Yumurtalık kıyısında tespit ettiğimiz rıhtım kalıntıları, kentin Roma donanma üssü olarak denizcilik faaliyetlerinin boyutunu göstermektedir. Liman çevresinde bulunan yapılar, Ayas'ın askeri ve ticari önemini arkeolojik olarak doğrulamaktadır.

Büyük taş kemer ve yeşil bitki örtüsü ile dolu antik kalıntılar. — Görselde antik kalıntılarla dolu bir alan görülebiliyor. Büyük bir taş kemer ön planda yer alırken, arka planda da çeşitli yapılı kalıntılar bulunmakta. Etraf yeşil bitki örtüsüyle kaplı ve hafif dalgalı bir alan. Yolda birkaç insan yürürken, bir araç da görünmekte. Uzakta deniz manzarası dikkat çekiyor. Bu alan tarihi bir turizm merkezi olarak değerlendirilebilir.
Fotoğraf: Açık Kaynak | Google Image Search

Arkeolog Perspektifi

Ayas Antik Kenti, antik kaynaklarda Aegeae olarak anılan ve Adana'nın Yumurtalık ilçesinde yer alan bir liman kentidir. Hellenistik dönemden itibaren sürekli yerleşim görmüş, özellikle Roma Dönemi'nde donanma üssü ve antik dünyanın en ünlü Asklepion sağlık merkezlerinden biri olarak stratejik bir öneme sahip olmuştur.

Ayas Antik Kenti'nde gerçekleştirilen arkeolojik kazılar, kentin liman yapıları, surları, sütunlu caddesi, hamam ve kaya mezarları gibi altyapısını ortaya çıkarmıştır. Ayrıca, Eros ve denizatı gibi figürlerin betimlendiği mozaikler bulunmuş olup, bu eserler Adana Müzesi'nde sergilenmektedir. Bu bulgular, kentin hem askeri hem de sivil yaşamdaki önemini kanıtlamaktadır.

İlgili Uzman Görüşleri

Bu konuda uzmanımız Dr. Ayşe Kaya'nın Ayas Antik Kenti: Adana Yumurtalık'ta Ortaçağ Ticaret Merkezinin Arkeolojik İzleri yazısını da okuyabilirsiniz.

Özellikle Asklepion sağlık merkezine ait olduğu düşünülen kalıntılar, dönemin tıp ve mimari anlayışı hakkında önemli bilgiler sunmaktadır.

Büyük yeşil ağaçlar ve antik taş bloklarla çevrili yürüyüş yolu — Görselde bir yürüyüş yolu yer almakta. Tarafında büyük yeşil ağaçlar bulunuyor. Yürüyüş yolunun kenarında çeşitli şekillerde kesilmiş taş bloklar yer almakta; bu bloklar antik bir yapı kalıntısı gibi görünüyor. Zemin, küçük taşlarla kaplanmış ve yürüyüş yolu düzgün bir şekilde döşenmiş. Arka planda bir dizi bina ve araçlar görünmekte, bu da mekanın şehir merkezine yakın olduğunu düşündürüyor. Genel atmosfer, hem tarihi hem de modern unsurları bir araya getiriyor.
Fotoğraf: Açık Kaynak | Google Image Search

Mozaikler ve Diğer Buluntular

Ayas Antik Kenti kazılarında ele geçen mozaik buluntuları, kentin zenginliğini ortaya koymaktadır. Eros, hippokampos (denizatı) ve balık figürleriyle bezeli mozaikler, Roma dönemi sanatı ve mitolojisi hakkında önemli bilgiler sunar. Bu eserler günümüzde Adana Müzesi'nde görülebilir.

Stratigrafik kazılarımızda tespit ettiğimiz seramik dizilimi, Hellenistik dönemden Orta Çağ'a kadar kesintisiz bir yerleşim süreci göstermektedir. Bu bulgular, Ayas'ın sadece geçici bir askeri üs olmadığını, kalıcı bir yerleşim olduğunu kanıtlamaktadır.

Mimari Kalıntılar ve Yapı Teknikleri

Büyük taş kemer ve antik kalıntılar arasında yürüyen ziyaretçiler. — Görselde, tarihi kalıntıların bulunduğu bir arkeolojik alan yer alıyor. Öne çıkan büyük bir taş kemer, antik bir yapıya işaret ediyor. Arka planda, yeşil ağaçlarla kaplı alan ve uzakta deniz görünmekte. Yerde dağınık taşlar ve kalıntılar, bölgenin geçmişteki yapısının izlerini yansıtıyor. Yakın planda birkaç ziyaretçi yürüyerek alanı inceliyor. Genel atmosfer sıcak ve açık, yaz gününe işaret ediyor.
Fotoğraf: Açık Kaynak | Google Image Search

Ayas Antik Kenti'nde tespit edilen mimari kalıntılar, dönemin yapı tekniklerini anlamak açısından büyük önem taşımaktadır. Adana bölgesinin yerel taş malzemesi kullanılarak inşa edilen yapılar, Roma ve Bizans mimarisinin izlerini taşımaktadır.

Arkeolog Perspektifi

Ayas Antik Kenti'nde, Adana Yumurtalık kıyısında tespit edilen rıhtım kalıntıları, kentin Roma donanma üssü olarak denizcilik faaliyetlerinin kapsamını ortaya koymaktadır. Liman çevresinde yer alan yapılar, kentin askeri ve ticari merkez olarak oynadığı rolü arkeolojik kanıtlarla desteklemektedir.

Kazılarda bulunan ve bugün Adana Müzesi'nde sergilenen mozaiklerde Eros (Aşk Tanrısı), hippokampos (denizatı) ve balık figürleri yer almaktadır. Bu çeşitlilik, kentin Roma dönemindeki sanatsal zenginliğini ve mitolojik inanışlarını yansıtmaktadır.

Günümüze ulaşan en dikkat çekici kalıntılar arasında Ayas Liman Kalesi, Deniz Kalesi, Süleyman Kulesi, surlar, hamam kalıntıları, sütunlu cadde, kaya mezarları, lahitler ve çeşitli mimari yapı elemanları bulunmaktadır.

İlgili Uzman Görüşleri

Bu konuda uzmanımız Dr. Zeynep Solak'nın Ayas Antik Kenti: Adana Yumurtalık'ta Ortaçağ Ticaret İmparatorluğunun İzleri yazısını da okuyabilirsiniz.

Antik kalıntılar, yüksek kemer ve yeşil ağaçlarla çevrili doğal alan — Görselde, antik bir yapının kalıntıları yer alıyor. Taşlardan oluşan yüksek bir kemer ve çevresinde dağınık taş yığınları dikkat çekiyor. Taban yolu toprakla kaplı, etrafı ise yeşil ağaçlarla çevrili. Havanın açık olduğu ve birkaç bulutun gökyüzünde yer aldığı bir gün. Yapı kalıntılarının tarihi ve turistik bir alanda yer aldığı, doğanın içinde saklı bir miras olduğu izlenimi veriyor.
Fotoğraf: Açık Kaynak | Google Image Search

Savunma Yapıları

Kentin kuzey kesiminde tespit ettiğimiz sur kalıntıları, Ayas'ın stratejik önemini göstermektedir. Bu savunma yapıları, dönemin askeri mimarisi hakkında değerli bilgiler sunmaktadır.

Dini ve Sivil Yapılar

Kazılarımızda ortaya çıkan kilise kalıntıları, hamamlar ve sütunlu cadde, Ayas'ın dini ve sivil yaşamının zenginliğini yansıtmaktadır. Bu bulgular, kentin farklı sosyal katmanları barındırdığını göstermektedir.

Eski taş yapı, sarı ve gri tonlarıyla çevrili yeşillik ve mavi çöp kutusuyla tarihi bir atmosfer sunuyor. — Görselde, taşlardan yapılmış eski bir yapı yer alıyor. Yapının üst kısmı keskin bir şekilde sona eriyor ve taşlar çeşitli renk tonlarıyla dikkat çekiyor. Duvarların bazı kısımları sarı ve gri tonlarında, farklı büyüklükteki taşlardan oluşuyor. Ön planda bir bank yer almakta, etrafında hafif bir yeşillik var. Arka planda ise mavi bir çöp kutusu görünmekte. Gökyüzü açık ve bulutsuz, güneşli bir havayı yansıtıyor. Bu alan, tarihi ve turistik bir yerin parçası gibi duruyor.
Fotoğraf: Açık Kaynak | Google Image Search

Günümüzde Ayas Antik Kenti

Adana Yumurtalık'ta yer alan Ayas Antik Kenti, günümüzde önemli bir arkeolojik sit alanıdır. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından koruma altına alınan alan, bilimsel kazılar ve restorasyon çalışmaları ile gelecek nesillere aktarılmaya çalışılmaktadır.

Ziyaret Önerileri ve Pratik Bilgiler

Ayas Antik Kenti'ni ziyaret etmek isteyenler için bazı önemli önerilerim bulunmaktadır. İlk olarak, kazı alanının hassas doğası nedeniyle rehberli turları tercih etmenizi öneririm. Adana Arkeoloji Müzesi ile koordineli olarak düzenlenen bu turlar, bilimsel açıklamalar eşliğinde gerçekleştirilmektedir.

Taş yol ve eski yapılarla çevrili Ayas Antik Kenti manzarası. — Görüntü, tarihi kalıntıları içeren bir dış mekan manzarasını gösteriyor. Ön planda, taşlardan yapılmış bir yol ve yan tarafında eski yapılar yer alıyor. Arkada, etkileyici bir kemer görünümdeki yapının kalıntıları dikkat çekiyor. Etraf yeşil ağaçlarla çevrili ve hafif bulutlu bir gökyüzü var. Bu alan, geçmişe ait bir tarih ve keşif duygusu uyandıran bir turistik yer olarak öne çıkıyor.
Fotoğraf: Açık Kaynak | Google Image Search

Arkeolog Perspektifi

Ayas Antik Kenti'nde yer alan sur kalıntıları, kentin farklı dönemlerdeki savunma mimarisinin özelliklerini taşımaktadır. Bu yapılar, kentin stratejik konumunu korumak amacıyla inşa edilmiştir.

Kazılarda ortaya çıkarılan kilise, hamam ve sütunlu cadde gibi kalıntılar, Ayas Antik Kenti'nin zengin sosyal ve dini yaşamını göstermektedir. Bu bulgular, kentin farklı sosyal katmanları barındırdığını kanıtlamaktadır.

Ayas Antik Kenti, Adana Yumurtalık’ta yer alan önemli bir arkeolojik sit alanıdır. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından koruma altına alınmış olup, bilimsel kazılar ve restorasyon çalışmaları ile gelecek nesillere aktarılmaya çalışılmaktadır.

İlgili Uzman Görüşleri

Bu konuda uzmanımız Turizm Rehberi Mehmet Yılmaz'nın Ayas Antik Kenti Rehberi: Adana Yumurtalık'ta Tarih Yolculuğu - Gezilecek Yerler ve Pratik Bilgiler yazısını da okuyabilirsiniz.

Ziyaret için en uygun dönem ilkbahar ve sonbahar aylarıdır. Yaz aylarında Akdeniz ikliminin etkisiyle oldukça sıcak olan bölgede, sabah erken saatlerde ziyaret yapılması tavsiye edilir.

Ayas Antik Kenti limanında tekneler ve tarihi taş yapılar, huzurlu bir deniz manzarası. — Görsel, bir liman manzarasını yansıtmaktadır. Ön planda, çeşitli boyutlarda teknelerin yer aldığı bir marina görünmektedir. Teknelerin yanlarında, masaların ve sandalyelerin bulunduğu alanlar yer alıyor. Arka planda, tarihi bir taş yapı dikkat çekiyor. Deniz, sakin bir şekilde uzanırken, gökyüzü hafif bulutlu ve aydınlık bir görünüm sergiliyor. Sağ tarafta, uzun bir mendirek limanın sınırını oluşturuyor. Bu yer, hem deniz turizmi hem de tarihi yapıların keyfini çıkarmak için ideal bir lokasyon gibi görünüyor.
Fotoğraf: Açık Kaynak | Google Image Search

Sonuç ve Gelecek Perspektifleri

Ayas Antik Kenti, Adana'nın ve Türkiye'nin en önemli arkeolojik alanlarından biridir. 25 yıllık deneyimim ışığında söyleyebilirim ki, bu antik kent Roma dönemi Akdeniz yaşamı ve kültürel etkileşimi açısından eşsiz veriler sunmaktadır.

Gelecekte yapılacak kazılar ve araştırmalar, Ayas'ın tam potansiyelini ortaya çıkaracaktır. Özellikle liman alanında yapılacak sualtı arkeolojisi çalışmaları, kentin denizcilik tarihine dair yeni bulgular sunacaktır. Bu nedenle, Ayas Antik Kenti'nin korunması ve bilimsel araştırmaların sürdürülmesi, Türk arkeolojisi için büyük önem taşımaktadır.

Kapsamlı Sorular

Ayas Antik Kenti, Adana’nın Yumurtalık ilçesinde, Akdeniz kıyısında stratejik bir noktada yer almaktadır. Kent, doğal bir liman yapısına sahiptir. Bu coğrafi konum, kentin Roma döneminde önemli bir donanma üssü ve sağlık merkezi olmasını sağlamıştır. Akdeniz üzerinden ve Anadolu'dan gelen yolların kesişiminde bulunması, Ayas’ı hem askeri hem de sivil yaşam için önemli bir merkez haline getirmiştir.

Ayas Antik Kenti’nin savunma sistemleri, kentin liman olarak stratejik önemini korumak ve güvenliğini sağlamak amacıyla tasarlanmıştır. Kentin çevresinde yer alan surlar, özellikle denizden gelebilecek saldırıları önlemek için kıyıya yakın bölgelerde daha yoğun bir şekilde güçlendirilmiştir. Ayrıca, Süleyman Kulesi ve diğer kaleler, düşman hareketlerini erken tespit etmek için kullanılmıştır. Savunma sistemleri, kentin hem askeri bir üs hem de önemli bir sivil merkez olarak varlığını sürdürebilmesi için kritik bir rol oynamıştır.

Ayas Antik Kenti’nde yapılan kazılarda ortaya çıkarılan su yönetim sistemleri, dönemin ileri mühendislik tekniklerini gözler önüne sermektedir. Kentin merkezinde bulunan ve günümüze künk kalıntıları ulaşan su kanalları, çevreden toplanan suyu depolamak ve dağıtmak için kullanılmıştır. Bu kanallar, suyun düzenli bir şekilde kentin farklı bölgelerine, özellikle hamamlara ulaştırılmasını sağlamıştır. Ayrıca, liman bölgesine yakın alanlarda tespit edilen sarnıçlar, uzun süreli su depolama kapasitesiyle kentin susuzluk çekmesini önlemiştir. Bu sistemler, sıcak Akdeniz ikliminde yaşayan kent halkının günlük ihtiyaçlarını karşılamak için tasarlanmıştır.