Antalya Gelidonya Feneri: Kumluca'nın Bulutlara Uzanan Işık Kulesi

Antalya'nın Kumluca ilçesine bağlı Mavikent Beldesi'nin Karaöz Mahallesi'nde, Teke Yarımadası'nın en uç noktasında, denizden tam 227 metre yükseklikte bir fener var. Gelidonya Feneri, bu rakamla Türkiye kıyılarının en yüksek deniz feneri unvanını taşıyor. Taşlık Burnu olarak da bilinen Gelidonya Burnu üzerinde, sivri kayalıkların ve çam ormanlarının arasında yükselen bu yapı, sadece bir navigasyon noktası değil, aynı zamanda tarihin ve doğanın buluştuğu eşsiz bir keşif rotası.

Tarihin Derinliklerinden Günümüze

Gelidonya Feneri'nin hikayesi, aslında çok daha eskiye uzanıyor. Burun açıklarında, MÖ 1200 yıllarına tarihlenen bir Fenike gemi batığı keşfedilmiş. 1960 yılında George F. Bass ve ekibi tarafından başlatılan kazılarda Miken seramikleri, bakır ve kalay külçeler gün yüzüne çıkmış. Bu buluntular, bu coğrafyanın binlerce yıldır deniz ticaretinin önemli bir noktası olduğunu kanıtlıyor.

Fenerin kendisi ise 1934 veya 1936 yıllarında hizmete girmiş. O günden bu yana, gemilere yol gösteren ışığını yakıyor. Ama asıl dikkat çekici olan, fenerin bakımının 1944'ten itibaren tam üç kuşak boyunca Demir ailesi tarafından yapılmış olması. Ali D., Hasan D. ve Mustafa D., elektriksiz ve susuz koşullarda, bu zorlu görevi yerine getirmişler. Bugün fener ve gardiyan binası, Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü tarafından ulusal miras olarak koruma altına alınmış durumda.

Yolculuk Başladı: Ulaşım ve Parkur

Hemen söylemeliyim: Gelidonya Feneri'ne binek araçla ulaşım mümkün değil. Bu, feneri daha da özel kılan unsurlardan biri. Karaöz yerleşiminden güneye doğru uzanan toprak yol ve ardından orman içi patika takip edilerek ulaşılıyor. Alternatif olarak, Adrasan'dan 12 kilometre veya Karaöz'den 7 kilometre uzunluğunda yürüyüş rotaları mevcut.

Yolun yaklaşık yarısı yokuş, taşlı ve patika. Zorlu ve yorucu bir parkur sizi bekliyor. Ama inanın bana, her adımda değişen manzara ve fenere yaklaştıkça hissettiğiniz o coğrafi keşif duygusu, tüm zorluğu unutturuyor. Beydağları Sahil Milli Parkı sınırları içinde ilerlerken, çam ağaçlarının arasından süzülen deniz meltemi ve kuş sesleri eşliğinde yürüyorsunuz.

Mimari ve Yaşam Şartları

Gelidonya Feneri, T planlı bir fenerci evi ve bitişik fener kulesinden oluşuyor. Kule silindir formlu, 3 metre çapında ve yaklaşık 11.65 metre yüksekliğinde. Dış cidar kalınlığı 60 cm olan kule, tuğla örgü tekniğiyle inşa edilmiş. Fenerci evi ise ana kaya üzerine taş ve tuğla malzemeyle yığma tarzda yapılmış; duvarları ortalama 55 cm kalınlığında.

Yaşam koşulları oldukça zorlu. Şebeke suyu olmadığı için su ihtiyacı, çatıdan süzülen yağmur sularının biriktirildiği iki sarnıçtan (biri büyük, biri küçük) karşılanıyor. Elektrik hattı da ulaştırılamadığından, 2017 yılına kadar elle kurulan sistemlerle idare edilmiş. 2017'den itibaren güneş enerjisi sistemi (solar inverter) devreye alınmış. Bu detaylar, fenercilerin ne kadar fedakar bir görev yaptığını gözler önüne seriyor.

Likya Yolu Üzerinde Bir Mola

Fener, tarihi Likya Yolu'nun Doğu Likya güzergahı üzerinde yer alıyor. Bu, yürüyüşçüler için önemli bir uğrak noktası anlamına geliyor. Fenerin arkasından Beşadalar manzarası izlenebiliyor; bu manzara, özellikle gün batımında büyüleyici bir tablo oluşturuyor. Türkiye'de en az bir kişi tarafından bakımı yapılan, fenerci evine sahip nadir fenerlerden biri olması da kültürel değerini artırıyor.

Fener çevresinde kamp kurmak, doğa fotoğrafçılığı yapmak ve manzara seyretmek mümkün. Denizden 3 kilometre içeride olmasına rağmen, yüksekliği sayesinde denize hakim konumu etkileyici. En yakın yerleşim yerine 10 kilometre uzaklıkta olması, bu noktayı gerçekten izole ve özel kılıyor.

Pratik Tavsiyeler

Şimdi size deneyimlerime dayanarak bazı önemli öneriler vermek istiyorum:

• Ayakkabı seçimi: Yürüyüş parkuru taşlı ve yokuşlu olduğu için mutlaka spor veya yürüyüş ayakkabısı giyin. Terlik veya günlük ayakkabılarla çıkmayın.
• Su ve yiyecek: Yolda çeşme veya büfe yok. Yanınızda bol su ve yiyecek bulundurun. Bu, pazarlık konusu değil, zorunluluk.
• Sağlık durumu: Kalp, tansiyon gibi sağlık problemi olanlar ve küçük çocuklar için parkur zorlayıcı olabilir. Kendi durumunuzu iyi değerlendirin.
• Zaman seçimi: Yürüyüş için sabah erken veya akşamüzeri saatlerini tercih edin. Öğle sıcağında yürümek hem yorucu hem de tehlikeli olabilir.
• Beklentiler: Fener binasının bakımsız ve kapalı olduğu, etrafta koku sorunu olabildiği belirtiliyor. Yolculuğunuzu doğa ve manzara odaklı planlayın.

Rotanıza Eklemenin Tam Zamanı

Gelidonya Feneri, Antalya'nın Kumluca ilçesinde, sıradan turist rotalarının dışında kalan, gerçek bir keşif deneyimi sunuyor. Türkiye'nin en yüksek deniz feneri olması, binlerce yıllık denizcilik tarihine tanıklık eden konumu ve Likya Yolu üzerindeki stratejik yeri, onu özel kılıyor. Zorlu yürüyüş parkuru, sizi ödüllendirecek manzaralar ve tarihi atmosferle birleşiyor. Eğer doğa yürüyüşü seviyorsanız, tarihi rotaları keşfetmekten hoşlanıyorsanız ve biraz macerayı göze alabiliyorsanız, bu fener sizin için ideal bir destinasyon. Hazırlıklarınızı iyi yapın, yola çıkın ve Teke Yarımadası'nın en uç noktasında, bulutlara uzanan bu ışık kulesini keşfedin.