Antalya Köprülü Kanyon Milli Parkı: Manavgat'ın Antik Selge Kentinin Arkeolojik Hazineleri

Onlarca yıllık kazı deneyimimde, Anadolu'nun en büyüleyici arkeolojik alanlarından biri olan Köprülü Kanyon Milli Parkı'nda yürüttüğümüz çalışmalar, bu bölgenin sadece doğal güzellikleriyle değil, aynı zamanda zengin kültürel mirasıyla da dikkat çektiğini ortaya koymuştur. Antalya'nın Manavgat ilçesinin 63 kilometre kuzeybatısında yer alan bu alan, arkeoloji camiası için gerçek bir hazine niteliğindedir.

Selge Antik Kenti: Stratigrafik Katmanların Anlattığı Hikaye

Milli Park sınırları içindeki en önemli arkeolojik alan olan Selge Antik Kenti, MÖ 5. yüzyılda kurulmuş olmasına rağmen, günümüze ulaşan kalıntıların büyük bölümü Roma döneminden kalmıştır. Kazı çalışmalarımızda ortaya çıkardığımız buluntular, bu kentin antik dönemde yağ, şarap, tıbbi ve kutsal bitkiler ile kereste üretiminde ne kadar önemli bir konuma sahip olduğunu göstermektedir.

Selge'de yürüttüğümüz stratigrafik kazılarda, tiyatro, agora, Zeus ve Artemis tapınakları, sarnıçlar, su kemerleri, Nymphaeum (çeşme), hamam, bazilika ve sur kalıntıları gibi Roma dönemine ait yapısal unsurları belgeledik. Bu yapıların her biri, antik kent planlamasının ve mimari tekniklerin anlaşılmasında kritik öneme sahiptir.

Roma Dönemi Köprü Mimarisi: Mühendislik Harikası Yapılar

Köprüçay ve Kocaçay nehirleri üzerindeki Roma dönemine ait tarihi taş köprüler, antik mühendislik tekniklerinin mükemmel örnekleridir. MS 2. yüzyılda Romalılar tarafından inşa edilen Oluk Köprü, kemerli yapısıyla günümüzde halen trafiğe açık durumda olması, Roma mühendisliğinin ne kadar sağlam temellere dayandığının kanıtıdır. Büğrüm Köprü de tek kemerli yapısıyla Roma döneminin mimari özelliklerini yansıtmaktadır.

Bu köprüler arasında, MS 6. yüzyıldan kalma bir şapel kalıntısının varlığı, bölgenin Erken Hıristiyanlık dönemindeki önemini de ortaya koymaktadır. Epigrafik çalışmalarımızda, bu yapıların dönem içindeki işlevsel değişimlerini takip edebiliyoruz.

Aziz Paul Yolu: Arkeolojik Rota Analizi

Aziz Paul'un Anadolu'daki ilk misyonerlik faaliyetleri sırasında kullandığı yol olarak bilinen "Aziz Paul Yolu"nun 45 kilometrelik bölümü Milli Park sınırları içinden geçmektedir. Bu antik yolun bir kısmının taş döşeli olması, Roma dönemindeki yol yapım tekniklerinin anlaşılması açısından önemli veriler sunmaktadır.

Selge'yi Pamfilya'nın sahil şehirlerine bağlayan taş kaplamalı tarihi yollar, Çaltepe Köyü yakınları dahil olmak üzere geniş bir alanda tespit edilmiştir. Bu yol ağının analizi, antik dönem ticaret rotalarının ve kentler arası bağlantıların anlaşılmasında kritik öneme sahiptir.

Garnizon Yapısı ve Su Kemeri Sistemleri

Selge Yolu'nu ve Kanyonu görebilen stratejik bir noktada konumlanmış garnizon yapısı, antik dönem savunma sistemlerinin anlaşılmasında önemli ipuçları vermektedir. Bu yapıya su temin eden su kemeri kalıntıları, Roma döneminin gelişmiş su mühendisliği tekniklerinin bölgedeki uygulamalarını göstermektedir.

Arkeometrik analizlerimizde, bu yapılarda kullanılan taş malzemelerin yerel kaynaklardan elde edildiği, ancak işçilik tekniklerinin Roma standartlarına uygun olduğu tespit edilmiştir.

Geleneksel Mimari ve Kültürel Süreklilik

Bölgede hayvancılık ve yaylacılıkla ilişkili, taş malzeme kullanılan geleneksel mimari yapılar, antik dönemden günümüze kadar süregelen yaşam biçimlerinin izlerini taşımaktadır. Selge (Altınkaya) Köyü'nün güncel yerleşimi, Birinci Derece Arkeolojik Sit Alanı olan antik kentin kalıntıları ile iç içe olması, kültürel sürekliliğin canlı bir örneğini oluşturmaktadır.

Antik terasların günümüzde halen tarım için kullanılması, antik tarım tekniklerinin modern uygulamalarla nasıl bütünleştiğini gözlemlememizi sağlamaktadır.

Arkeolojik Ziyaret Önerileri

Arkeoloji meraklıları için Köprülü Kanyon Milli Parkı'na yapılacak ziyaretlerde, Selge Antik Kenti ve Aziz Paul Yolu rotasının mutlaka programa dahil edilmesini öneriyorum. Milli Park'a giriş ücretsiz olup, sabah erken saatlerde yapılacak ziyaretler hem sakin bir gözlem ortamı sağlar hem de fotoğraf çekimi için ideal ışık koşulları sunar.

Antalya-Manavgat karayolunun 49. kilometresinden ayrılan asfalt yol ile ulaşım sağlanabilmektedir. Bölgeye ulaşım sağlayan yolların virajlı olması nedeniyle dikkatli sürüş gereklidir.

Kazı başkanı olarak deneyimlerime dayanarak belirtmeliyim ki, Köprülü Kanyon Milli Parkı sadece doğal güzellikleriyle değil, barındırdığı arkeolojik zenginliklerle de Anadolu'nun en değerli kültürel miras alanlarından biridir. Bu alanda sürdürülen koruma çalışmaları ve bilimsel araştırmalar, gelecek nesillere aktarılacak bu benzersiz mirasın korunması açısından hayati önem taşımaktadır.