Antalya Antiphellos Antik Kenti: Kaş'ın Kutsal Piskoposluk Merkezi

Maneviyatın Denizle Buluştuğu Kutsal Topraklar

Antalya'nın Kaş ilçesinde, Akdeniz'in turkuaz sularıyla kucaklaşan Antiphellos Antik Kenti, binlerce yıldır farklı inançların izlerini taşıyan kutsal bir mekândır. Eski Yunancada "kayalıklı yerin karşısındaki yer" anlamına gelen bu antik kent, Likya dilinde Habesos veya Habesa olarak anılmış ve MÖ 6. yüzyıldan beri kesintisiz bir inanç yolculuğuna tanıklık etmiştir.

Deniz kenarındaki yarımada üzerinde konumlanan kent, sadece coğrafi konumuyla değil, manevi atmosferiyle de ziyaretçilerini büyüler. Kaş ilçe merkezine yürüme mesafesinde yer alan bu kutsal topraklar, günümüzde UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alarak evrensel değerini tescillemiştir.

İnançların Kesiştiği Kutsal Mekânlar

Antiphellos'un en dikkat çekici özelliklerinden biri, farklı dönemlerde çeşitli inançlara ev sahipliği yapmış olmasıdır. Surların limana baktığı yerde, bugün camiye dönüştürülmüş bir kilisenin güneydoğusunda, hangi tanrıya ait olduğu bilinmeyen antik bir tapınak kalıntısı bulunmaktadır. MÖ 1. yüzyıla tarihlenen orijinal yapısı ve MS 3. yüzyıldaki ekleriyle bu tapınak, inançların zaman içindeki dönüşümünün sessiz tanığıdır.

Bizans döneminde kent, Myra'nın metropolitliğine bağlı önemli bir piskoposluk merkezi haline gelmiştir. Bu dönemde inşa edilen kilise, günümüzde camiye dönüştürülerek farklı inançların bir arada yaşayabileceğinin güzel bir örneğini sunmaktadır. Antik kentte günlük ibadetler ve küçük çaplı dini ritüeller için kullanılan küçük sunaklar ve kutsal alanlar, o dönemin maneviyat anlayışını günümüze taşımaktadır.

Ölümle Yaşam Arasındaki Manevi Köprü

Antiphellos'un en etkileyici unsurlarından biri, ölüm sonrası yaşama dair inançları yansıtan mezar mimarisidir. Uzun Çarşı Caddesi'nde konumlanan ve halk arasında "Kral Mezarı" olarak anılan Likya yazıtlı lahit, MÖ 4. yüzyıla tarihlenmektedir. Mezar kapağının köşelerindeki aslan başı motifleri ve üzerindeki sekiz satırlık Likçe kitabe, antik dönemin ölüm anlayışını ve ahiret inancını yansıtmaktadır.

Tiyatronun kuzeydoğusunda yer alan ve ana kayaya oyularak yapılmış mezar odası, yirmi dört kadın kabartmasıyla dikkat çeker. MÖ 4. yüzyılın ilk yarısına tarihlenen dans eden kızların kabartması, ölümün bir son değil, yeni bir başlangıç olduğu inancının sanatsal ifadesidir. Bu Dorik mezar, dönemin kıyafetlerine bakılarak tarihlenen figürleriyle, antik dönemin maneviyat anlayışını günümüze aktarmaktadır.

Denizle Buluşan Manevi Deneyim

Akropolis tepesinin güney eteğindeki antik tiyatro, Antiphellos'un en büyüleyici manevi mekânlarından biridir. Yamaca yaslanmış yirmi altı oturma sırasına sahip bu yapı, denize bakan konumuyla Anadolu'da kendi türünün deniz manzarasına sahip tek örneğidir. Helenistik dönem yapıtı olan tiyatro, hiçbir zaman kalıcı bir taş sahne binasına sahip olmamış, doğayla bütünleşik tasarımıyla manevi bir atmosfer yaratmıştır.

2008 yılında Antalya Müzesi tarafından restore edilen tiyatro, günümüzde hala sanatsal etkinlikler için kullanılmaktadır. Özellikle gün batımında tiyatronun en üst kısmından izlenen deniz, şehir ve Meis Adası manzarası, ziyaretçilere derin bir manevi deneyim sunmaktadır.

Tarihsel Süreçte Maneviyatın İzleri

Antiphellos, MÖ 6. yüzyıldan itibaren Phellos kentinin limanı olarak hizmet verirken, aynı zamanda önemli bir manevi merkez olmuştur. Persler tarafından işgal edildiği MÖ 6. yüzyılın ortalarından Roma İmparatorluğu dönemine kadar geçen sürede, kent farklı kültürlerin inanç sistemlerini bünyesinde barındırmıştır.

MS 141 yılında bölgeyi tahrip eden deprem ve tsunami sonrasında, Rhodiapolis'li hayırsever Opramoas'tan mali destek alması, antik dönemde bile yardımlaşma ve dayanışmanın kutsal değerler olarak görüldüğünü göstermektedir. 1922-1923 yıllarındaki nüfus mübadelesinden önce "Andifli" olarak anılan kent, farklı inançlardan insanların bir arada yaşadığı hoşgörü merkezi olmuştur.

Günümüzde Manevi Yolculuk

Bugün Kaş'ın merkezinde yer alan Antiphellos, haftanın her günü ücretsiz olarak ziyaret edilebilmektedir. Kent kalıntılarının büyük bir kısmı modern yerleşimin büyümesi sonucu yok olmuş olsa da, kalan eserler hala derin bir manevi atmosfer yaratmaktadır.

Ziyaretçiler, antik tiyatro, sur duvarları, lahitler ve kaya mezarları arasında yürürken, binlerce yıllık inanç geleneğinin izlerini hissedebilmektedir. Özellikle gün batımında yaşanan deneyim, romantik ve büyüleyici bir atmosferle manevi bir yolculuğa dönüşmektedir. Bu kutsal topraklar, farklı inançlardan insanların ortak manevi değerlerde buluşabileceğinin en güzel örneğini sunmaya devam etmektedir.