Antalya Etenna Antik Kenti: Manavgat'ın Çam Ormanlarındaki Dağ Kalesi

Manavgat'tan 31 kilometre uzaklaştığınızda, denizden yaklaşık 900 metre yükseklikte, çam ormanlarının arasında gizlenmiş bir akropol kenti sizi bekliyor: Etenna Antik Kenti. Yöre halkının "Dede Kalesi" diye andığı bu kadim yerleşim, Antalya'nın kalabalık sahil şeridinden uzakta, Sırtköy'ün 250-500 metre kuzeyindeki dik bir yamaçta konumlanmış. Buraya ilk adımınızı attığınızda, tarihin farklı bir katmanına geçiş yaptığınızı hissedeceksiniz.

Tarihi Liman Yolunun Geçiş Noktası

Etenna'nın konumu tesadüfi değil. Burası, ünlü liman kenti Side'yi İç Anadolu'ya bağlayan tarihi Side-Kesik Beli Yol Sistemi üzerinde stratejik bir durak. Sırtköy'den geçen bu antik yol, Etenna'dan da geçerek iç bölgelere ulaşıyordu. Yani burada sadece bir yerleşim değil, aynı zamanda ticaret ve askeri hareketlerin kontrol edildiği bir geçiş noktası karşınızda. Kentin yüksekte kurulması da bu savunma ve kontrol işlevini güçlendiriyor.

Pamfilya Değil, Pisidya Kimliği

Coğrafi olarak Pamfilya bölgesinde olsa da, Etenna karakterini Pisidya'dan alıyor. MÖ 218 yılında, Etenna halkı "Side'nin yukarısındaki Pisidya yaylalarında yaşayanlar" olarak tanımlanmış. O dönemde Seleukos'u zorla elde etmek isteyen Ahaios'a yardım etmek üzere tam 8.000 hoplit - yani ağır zırhlı piyade - sağlamışlar. Bu rakam, kentin askeri gücünü ve bölgesel önemini gözler önüne seriyor. Bir dağ kenti olarak Etenna, yayla kültürünün ve savaşçı toplum yapısının izlerini taşıyor.

Surlar ve Mimari Kalıntılar

Kente yaklaştığınızda ilk dikkatinizi çeken yapı, şehir surları olacak. Kenti çevreleyen bu savunma duvarları, Etenna'nın askeri önemini hâlâ haykırıyor. Surların içinde gezinirken karşınıza çıkacak yapılar ise şunlar:

• Heroon: Kentin güneyinde, yüceltilmiş bir ölü için yapılmış anıt mezar. Bu tür yapılar, önemli kişilerin anısını yaşatmak için inşa edilirdi.
• Agora: Kentin ticaret ve sosyal yaşam merkezi. Burası, antik dönemde halkın buluştuğu, alışveriş yaptığı ve siyasi tartışmaların yapıldığı meydandı.
• Bazilika: Agora alanından doğuya doğru ilerlediğinizde, şehir surlarının dibinde Bizans döneminde inşa edilmiş dörtgen planlı bir bazilika bulacaksınız. Bu yapının mahkeme salonu olarak da kullanıldığı anlaşılıyor.
• Kilise, Hamam ve Sarnıçlar: Kentin diğer önemli kalıntıları arasında kilise, hamam ve kapalı sarnıçlar yer alıyor. Sarnıçlar, dağ kentlerinin su ihtiyacını karşılamak için hayati öneme sahipti.
• Kaya Mezarları: Çam ormanları arasında gizlenmiş bu mezarlar, kentin ölü gömme geleneklerini yansıtıyor.

Sikke Basan Bir Kent: Nymph Etenna

Etenna'nın bölgesel gücünü gösteren en önemli kanıtlardan biri, kendi sikkelerini basması. Selge'den sonra sikke basan ikinci Pisidya kenti olarak Etenna, ekonomik ve siyasi özerkliğini bu şekilde ilan etmiş. Sikkelerin tasarımı da oldukça ilginç: Ön yüzde çift balta ve bıçakla dövüşen iki adam tasviri var. Arka yüzde ise Nymph Etenna - su perisi - iki elinde kıvrılmış yılan tutarken betimlenmiş. Bu mitolojik figür, kentin adını ve su kaynaklarıyla olan bağını sembolize ediyor.

Ayrıca Etenna, İç Anadolu'nun başka yerlerinde nadir görülen Klasik Yunan dönemine ait çanak çömlek parçalarını da barındırıyor. Bu buluntular, kentin kültürel zenginliğini ve ticaret ağlarının genişliğini gösteriyor.

Tarihsel Katmanlar ve Piskoposlar

Kentin tam kuruluş tarihi hakkında çok fazla bilgi olmasa da, çevredeki diğer akropol kentlerle benzer bir tarihi paylaştığı düşünülüyor. 1984 yılında bulunan bir yazıt sayesinde kentin adının ETENNA olduğu kesinlik kazandı. Bu yazıt, uzun süren belirsizliği sona erdirdi.

Geç Roma döneminde Etenna, Pamfilya Prima eyaletinde yer aldı. Daha sonra kent terk edildi, ancak Hristiyanlık tarihinde önemli bir iz bıraktı. Etenna Piskoposluğu, Side metropolitliğine bağlı bir yardımcı piskoposluktu. Piskoposları çeşitli önemli konsillere katıldı:

• Troilus (381): İlk konsil katılımcısı
• Eutropius (431): Efes Konsili'nde
• Eudoxius (451): Kadıköy Konsili'nde
• Ioannes (787): İkonaklazm tartışmalarında
• Petrus (879): Son bilinen piskopos

Günümüzde Etenna, Katolik Kilisesi tarafından unvan piskoposluğu olarak listeleniyor. Bu, kentin dini tarih açısından taşıdığı önemi gösteriyor.

Doğada Keşif: Trekking ve Gezinti

Etenna'yı özel kılan sadece tarihi değil, aynı zamanda doğal konumu. Çam ormanları arasında yürüyüş yaparken, antik kalıntılarla karşılaşmak bambaşka bir deneyim. Kent ve çevresi, doğa yürüyüşü için son derece uygun. Trekking severler için bu rota, hem tarihi hem de doğal güzellikleri bir arada sunan nadir yerlerden.

Orman içindeki patikalarda ilerlerken, surların bir bölümüne, kaya mezarlarına ya da sarnıç kalıntılarına rastlayabilirsiniz. Her köşe, keşfedilmeyi bekleyen bir sürpriz barındırıyor. Özellikle ilkbahar ve sonbahar aylarında, ılıman hava ve yeşil örtü, gezinizi daha keyifli hale getiriyor.

Ziyaretiniz İçin Pratik Öneriler

Etenna'ya giderken birkaç pratik noktayı aklınızda tutmanızı öneririm. İlk olarak, rahat yürüyüş ayakkabıları şart - arazinin engebeli olduğunu unutmayın. Yanınıza bol su ve hafif atıştırmalık alın, çünkü çevrede tesis yok. Güneşten korunmak için şapka ve güneş kremi de ihmal etmeyin.

Kente ulaşım için Manavgat'tan Sırtköy'e doğru yol alacaksınız. Köyden sonra kuzey yönünde, dik yamaca doğru tırmanış başlıyor. Yolu sormaktan çekinmeyin - yerel halk Dede Kalesi'ni çok iyi biliyor. Eğer rehberli bir tur tercih ederseniz, bölgeyi tanıyan birinin anlatımıyla tarihi daha derinlemesine öğrenebilirsiniz.

Fotoğraf meraklılarına özel bir not: Surların arkasından Toroslar'a bakan manzara muhteşem. Gün batımına yakın saatlerde ışık oyunları, kalıntıları bambaşka bir atmosfere büründürüyor. Sabah erken saatlerde ise ormanın sessizliği içinde kenti keşfetmek, size zaman yolculuğu hissi verecek.

Rotanıza Mutlaka Ekleyin

Etenna Antik Kenti, Antalya'nın turistik radarının dışında kalmış, sessiz ama etkileyici bir hazine. Manavgat'ın kalabalık plajlarından sadece 31 kilometre uzakta, bambaşka bir dünya sizi bekliyor. Çam kokulu dağ havasında, antik surların arasında dolaşırken, MÖ 218'den beri bu topraklarda yaşanan hikayeleri hissedeceksiniz. Pisidya'nın savaşçı ruhunu, Bizans'ın dini mirasını ve doğanın huzurunu bir arada bulabileceğiniz bu yer, gerçek bir keşif rotası. Yolunuz Manavgat'a düşerse, Etenna'yı atlamayın - bu dağ kalesi, size unutulmaz anılar bırakacak.