Antalya Iotape Antik Kenti: Alanya'nın Denize Uzanan Tarihi Hazinesi

Alanya'nın Gazipaşa yolu üzerinde, Akdeniz'in turkuaz sularına uzanan yüksek bir burun üzerinde, zamanın sessizliğine gömülmüş bir hazine sizi bekliyor. Iotape Antik Kenti – ya da yerel ağızda Aytap, Jotape olarak bilinen bu muhteşem kalıntılar – adını Kommagene Kralı 4. Antiochos'un karısı Iotape'den alıyor. MS 38-72 yılları arasında yaşamış bu kraliçenin adını taşıyan kent, bugün Antalya, Alanya, Uğrak Mahallesi'nde, eski Gazipaşa yolu üzerinde ziyaretçilerini bekliyor.

Buraya ilk geldiğimde, denizle karanın buluştuğu bu özel noktada tarihin nasıl da canlı kaldığını görmek beni derinden etkilemişti. Şimdi sizinle bu eşsiz rotayı paylaşmak ve yolculuğunuzu kolaylaştıracak pratik bilgileri aktarmak istiyorum.

Iotape'ye Nasıl Ulaşılır?

Alanya-Gazipaşa karayolunun 33. kilometresinde konumlanan Iotape, Uğrak sahilinde Akdeniz kıyısında yer alıyor. Alanya'dan Gazipaşa'ya doğru ilerlerken Kahyalar'dan eski sahil yoluna saparak veya doğrudan eski Gazipaşa yolundan ulaşabilirsiniz. Ancak size dürüst olmam gerekirse: koya iniş oldukça zor ve meşakkatli. Bu yüzden rahat ayakkabılar ve biraz macera ruhu şart!

Alternatif olarak, yaz aylarında Alanya'dan hareket eden guletler bu muhteşem antik kente uğruyor. Denizden yaklaşmak, kentin akropol konumundaki stratejik yerleşimini anlamak için harika bir fırsat sunuyor.

Bir Kraliçenin Adını Taşıyan Kent

Iotape, antik dönemde önemli Kilikya kıyı kentlerinden biri olarak tarihteki yerini almış. Kentin kalıntıları Roma ve Bizans dönemi özelliklerini bir arada taşıyor. Roma İmparatorluğu döneminde, özellikle İmparator Trajan'dan Valerian'a kadar olan süreçte (Philippus ve Valerianus dönemi dahil), kent kendi adına sikke basma ayrıcalığına sahipti. Bu, kentin ekonomik ve siyasi öneminin açık bir göstergesi.

Daha sonraki dönemlerde İsaurya'ya bağlanan kent, bir piskoposluk merkezi haline gelmiş. İlginç bir detay: günümüzde Roma Katolik Kilisesi'nin titüler piskoposluklarından biri olarak hâlâ varlığını sürdürüyor.

Antik Kentin Mimari Hazineleri

Iotape'nin en büyük cazibesi, denize doğru uzanan yüksekçe bir burun üzerindeki akropol konumu. Surlarla çevrili olduğu için kale görünümündeki bu yapı, kentin savunma mimarisinin gücünü gözler önüne seriyor.

Kentin mimari zenginliği birçok yapıyı içeriyor:

• Liman Caddesi: Akropolün karaya bağlandığı vadide, doğu-batı yönünde uzanan bu cadde, antik kent yaşamının ana damarıydı. İki yanında üç basamaklı krepis (podyum) bulunuyor. Ne yazık ki caddenin büyük bölümü modern karayolunun altında kalmış durumda.
• Hamam: Kentin ayakta kalabilen en belirgin yapısı. Kanalizasyon sistemi hâlâ korunmuş durumda ve bölgenin diğer hamamları ile plan bakımından benzerlik gösteriyor. Antik Roma mühendisliğinin ustalığını görmek için harika bir örnek.
• Trajan Tapınağı: Antik kentin deniz tarafında, modern yolun güneyinde, İmparator Trajan'a adanmış bir tapınak kalıntısı var. 8x12.5 metre boyutlarındaki bu yapı, günümüze sadece stylobat (temel) düzeyinde ulaşabilmiş.
• Kiliseler: Akropolün doğusundaki koyda, dikdörtgen planlı, üç nefli bir bazilika ve tek nefli küçük bir kilise görülebilir. Tek nefli kilisede Hagios Georgios Stratelates'in betimlendiği fresk izleri hâlâ seçilebiliyor.
• Nekropol: Kentin doğu ve kuzey tepelerinde, modern yolun kuzeyinde yer alıyor. Anıt mezarlar ve tonoz örtülü küçük mezar yapıları, antik dönem ölü gömme geleneklerini yansıtıyor.

Taşlara İşlenmiş Hikayeler

Liman Caddesi'nde heykellerin durduğu yazıtlı kaideler görebilirsiniz. Bu yazıtlar, kentin başarılı sporcuları ve hayırsever vatandaşları hakkında bilgi veriyor. Antik dönemde de toplumsal başarının ve cömertliğin nasıl onurlandırıldığını görmek, insanlık tarihinin sürekliliğini hissettiriyor.

Kentin bastığı sikkeler de ayrı bir önem taşıyor. Bu sikkelerin üzerindeki tasarımlar ve yazıtlar, Iotape'nin ekonomik gücünü ve kültürel kimliğini belgeleyen değerli kaynaklar.

Geziniz İçin Pratik Öneriler

Iotape'yi ziyaret etmeyi planlıyorsanız, size birkaç önemli öneri sunmak istiyorum. Öncelikle müjdeli haber: ören yerine giriş ücretsiz. Kenti rahatça gezebilmek için yaklaşık iki saat ayırmanızı tavsiye ederim.

Ancak dikkat etmeniz gereken bazı noktalar var. Bölgede ne yazık ki güvenlik sorunları yaşanabiliyor; araç güvenliğinize özellikle dikkat edin. Çevre kirliliği ve bakımsızlık sorunu da mevcut, bu konuda bilinçli davranmanız önemli. Kamp yapmayı düşünüyorsanız, bunun uygun olmadığını belirtmeliyim – alan müze statüsünde olduğu için jandarma müdahale edebiliyor ve ceza yazabiliyor.

Antik kentin güneyinde denize girilebilecek bir kumsal bulunuyor. Antik liman kalıntılarının bulunduğu küçük koyda yüzmek, tarihin içinde serinlemenin benzersiz bir yolu. Akropol, hamam, kilise ve nekropol kalıntılarını gezerken, kentin sırtlarından izleyeceğiniz manzara sizi büyüleyecek. Fotoğraf meraklılarına tavsiyem: gün batımı saatlerini kaçırmayın!

Tarihin Kucağında Bir Gün

Iotape, Antalya'nın gizli kalmış hazinelerinden biri. Sit alanı statüsündeki bu antik kent, tarihin sessiz tanığı olarak Akdeniz kıyısında duruyor. Bir kraliçenin adını taşıyan bu topraklar, Roma İmparatorluğu'nun gücünden Bizans'ın inceliğine uzanan zengin bir geçmişi barındırıyor.

Burası sadece taş yığınları değil; her bir sütun kaidesi, her bir fresk parçası, her bir sikke, geçmişin bizimle konuştuğu bir dil. Denize uzanan yüksek burun üzerinde, antik akropolde dururken, binlerce yıl öncesinin insanlarının da aynı manzaraya baktığını düşünmek insanı derinden etkiliyor.

Iotape'yi keşfetmek, sadece bir antik kent gezisi değil; zamanın derinliklerine yapılan bir yolculuk. Alanya bölgesini ziyaret ediyorsanız, bu eşsiz rotayı mutlaka deneyimlemenizi öneririm. Tarihin ve doğanın iç içe geçtiği bu özel noktada, geçmişle bugün arasında anlamlı bir bağ kurabilirsiniz.