Antalya Korydalla Antik Kenti: Kumluca'nın Sessiz Tanığı

Antalya'nın Kumluca ilçesinde, modern yaşamın hemen yanı başında, iki hörgüç gibi birbirine bağlı tepe üzerinde tarihin sessiz tanıklığını sürdüren Korydalla Antik Kenti yer alıyor. Hacıveliler Mahallesi sınırlarındaki Büyük Asar ve Küçük Asar Tepeleri üzerinde kurulu bu antik yerleşim, adını Yunanca Korydos yani tarlakuşu kelimesinden alıyor. Kumluca ilçe merkezinin sadece bir kilometre batısında konumlanan kent, yaklaşık yüz metre rakımdaki tepelerin eteklerinde ve zirvelerinde yayılıyor.

Tarihin Kavşak Noktasında Bir Kent

Korydalla'nın tarihi, MÖ 500 yılına kadar uzanıyor. Miletli Hekataios, kentin bir Rhodos kolonisi olduğunu belirtmiş, ancak bu bilgi kesinlik kazanmamış. Kentin asıl önemi, Likya Birliği'ne katılmasıyla başlıyor. Rhodiapolis ile birlikte temsil edilen Korydalla, antik dönemde önemli bir trafik noktasını oluşturuyordu. Patara Stadiasmosu'nun güzergahlarının kesiştiği bu stratejik konum, Tabula Peutingeriana'da da Phaselis'ten Patara'ya giden yol üzerinde işaretlenmiş durumda.

Kentin tarihi, ilginç bir olayla da anılıyor: MÖ 5. yüzyılda Pers ordularına yol gösteren Korydallas adlı casus, bu kentin bir ferdi olarak kayıtlara geçmiş. MS 141 yılındaki büyük deprem sonrasında ise Rhodiapolisli Opramoas'ın yardım ettiği kentler arasında yer alan Korydalla, Roma döneminde varlığını sürdürmüş. Ancak kentin asıl gelişme dönemi Bizans çağında yaşanıyor. Erken Hristiyanlık döneminde Myra metropolitliğine bağlı bir piskoposluk merkezi haline gelen kentte, Alexandros, Solon ve Palladius gibi piskoposlar konsillere katılmış. 7. yüzyıl sonrası Arap işgalleri ve akınları sonrasında kent terk edilmiş ve tarihin sayfalarına karışmış.

Toprak Altında Saklanan Mimari Hazineler

Korydalla'nın mimari yapıları, zamanın ve doğanın etkisiyle büyük ölçüde toprak altında kalmış durumda. Ancak dikkatli bir gözle bakıldığında, kentin ihtişamını hala hissedebilirsiniz. Büyük Asar Tepesi ile Küçük Asar Tepesi arasındaki düzlükte yer alan hamam kalıntıları, Roma dönemi mühendislik bilgisinin izlerini taşıyor. Alt katında tuğladan yapılmış hipocaust ısıtma sistemi, bugün bile izlenebiliyor.

Şeyhköy'e giden toprak yol boyunca yaklaşık beş yüz metre devam eden su yolu kalıntıları, kentin su ihtiyacını nasıl karşıladığını gösteriyor. Tepelerde kayaya oyularak yapılmış, sıvalı ve dikdörtgen planlı sarnıçlar, su depolama sisteminin önemli parçalarını oluşturuyor. Küçük Asar Tepesi'nin güneydoğu yamacında antik kaynakların bahsettiği küçük bir amfi tiyatro bulunuyormuş, ancak bugün toprak üzerinde sadece bir çöküntü olarak varlığını sürdürüyor.

Kentte görülebilecek diğer önemli kalıntılar şunları içeriyor:

• Sur Duvarları: Büyük Asar Tepesi'nde kayalar arasında sur duvarı olduğu tahmin edilen kalıntılar mevcut
• Mozaikli Yapı: Özenle yapılmış duvar işçiliği gösteren büyük bir yapı kalıntısı
• Hellen Duvarı: Antik dönem inşaat tekniklerini yansıtan kalıntılar
• Kaya Mezarları: L şeklindeki kline, çift katlı kline ve tonozlu mezar örnekleri

Dünyayı Şaşırtan Define: Sion Hazinesi

Korydalla'nın adını dünya arkeoloji literatürüne yazdıran en önemli keşif, 1963 yılında tesadüfen bulunan Kumluca Definesi ya da bilinen adıyla Sion Hazinesi. Erken Bizans dönemine ait bu olağanüstü koleksiyon, MS 6. yüzyıldan kalma altın ve gümüş kilise eşyalarından oluşuyor. 53 ila 58 parça arasında değişen eser sayısıyla define, kaplar, kandiller ve haçlardan meydana geliyor.

Eserlerin üzerindeki Hagios Sion mührü ve yazıları, bu hazineyi özel kılıyor. Ne yazık ki define, kaçakçılar tarafından yurt dışına kaçırılmış. Bugün bir kısmı Amerika'daki Dumbarton Oaks Koleksiyonu'nda, bir kısmı ise Antalya Müzesi'nde sergileniyor. Bu hazine, Bizans maden sanatının en önemli örnekleri arasında yer alıyor ve bölgedeki zengin bir manastır veya kilise kültünün varlığına işaret ediyor.

Kentte basılan sikkeler de tarihi önemi vurguluyor. III. Gordianus ve Tranquillina dönemlerinde basılan sikkelerde Κορυδαλλεων yazısı bulunuyor, bu da kentin kendi parasını bastıracak kadar önemli bir ticaret merkezi olduğunu gösteriyor.

İnanç ve Kültün İzleri

Korydalla, antik dönemde önemli bir inanç merkezi olarak da öne çıkıyor. Kentte epigrafik olarak belgelenen bir Leto Tapınağı bulunuyor. Ayrıca Serapis ve Athena kültünün varlığı da biliniyor. Bu çok tanrılı inanç sistemi, Bizans döneminde yerini Hristiyanlığa bırakmış. Piskoposluk merkezi olarak kazandığı dini önem, kentin sosyal ve kültürel yapısını derinden etkilemiş.

Keşif Rotası ve Görülmesi Gerekenler

Korydalla'yı ziyaret ederken, kentin taşlarının ve kitabelerinin zamanla civar köylere taşındığını bilmekte fayda var. Bu nedenle toprak üstünde çok az kalıntı seçilebiliyor. Ancak bu durum, keşif deneyimini daha da özel kılıyor. Büyük ve Küçük Asar tepelerine çıkarak kalıntıları aramak, adeta bir hazine avına dönüşüyor.

Ziyaretçilerin yapabileceği aktiviteler:

• Kaya Mezarlarını İncelemek: Tepelerdeki farklı tiplerdeki mezar yapılarını keşfetmek
• Sarnıçları Görmek: Kayaya oyulmuş su depolama sistemlerini incelemek
• Su Yolu Kalıntılarını Takip Etmek: Antik su kemeri izlerini sürmek
• Hamam Kalıntılarını Keşfetmek: Hipocaust sisteminin izlerini görmek

Kent, Kumluca'nın batısındaki küçük bir derenin doğu tarafında yer alıyor. Myra'nın yirmi dokuz kilometre kuzeydoğusunda konumlanan Korydalla, bölgedeki diğer antik kentlerle birlikte bir rota oluşturmak için ideal.

UNESCO Yolunda Bir Miras

Korydalla Antik Kenti, 2009 yılındaLikya Uygarlığı Antik Kentleri kapsamında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne önerilmiş durumda. Bu öneri, kentin sadece yerel değil, evrensel bir öneme sahip olduğunu gösteriyor. Likya Birliği'nin önemli bir üyesi ve antik dönemin stratejik trafik noktası olan Korydalla, bölgenin kültürel mirasının vazgeçilmez bir parçası.

Sion Hazinesi ile dünya çapında tanınan kent, Bizans maden sanatı açısından da kritik bir konumda. Toprak altında hala keşfedilmeyi bekleyen sayısız sır barındıran Korydalla, hem tarih meraklıları hem de doğa tutkunları için eşsiz bir deneyim sunuyor.

Sessiz Tepelerin Çağrısı

Korydalla Antik Kenti, görkemli sütunları veya iyi korunmuş tiyatrosuyla değil, taşıdığı tarihi derinlik ve keşfedilmeyi bekleyen gizemleriyle değerli. Kumluca'nın hemen yanı başında, modern yaşamın gölgesinde sessizce duran bu antik yerleşim, sabırlı ziyaretçilerine binlerce yıllık hikayeleri fısıldıyor. Büyük ve Küçük Asar tepelerinin zirvesinden bakıldığında, Likya'nın kadim ruhunu hissetmek mümkün. Her kayaya oyulmuş sarnıç, her mezar odası, her tuğla parçası, geçmişin bugüne uzanan bir köprüsü. Korydalla'yı keşfetmek, sadece bir antik kenti görmek değil, tarihin katmanlarını sabırla soyarak geçmişle diyaloğa girmektir.