Antalya Selge Antik Kenti: Manavgat'ın Dağlardaki Arkeolojik Hazinesi

Torosların Zirvesindeki Antik Medeniyet

Antalya'nın Manavgat ilçesine bağlı Altınkaya (Zerk) Mahallesi'nde, denizden 950 metre yükseklikte konumlanan Selge Antik Kenti, Anadolu'nun en etkileyici dağ kentlerinden biridir. Yunanca Σέλγη olarak bilinen ve eski dönemde Kandeleri adıyla anılan bu antik yerleşim, Köprülü Kanyon Milli Parkı sınırları içinde yer alarak hem arkeolojik hem de doğal güzellikleri bir arada sunar.

Kazı Bulguları ve Mimari Kalıntılar

Arkeolojik kazılarımızda ortaya çıkan bulgular, Selge'nin MÖ 2. bin yılın sonlarına uzanan köklü bir geçmişe sahip olduğunu göstermektedir. Truva Savaşı sonrası Dor göçleri ile kurulan kent, günümüze ulaşan kalıntıları ile antik dönemin sosyal ve kültürel yaşamına dair önemli ipuçları sunmaktadır.

Kentin en dikkat çekici yapısı, kayalığa oyulmuş tiyatrosudur. MS 3. yüzyılda restore edilen bu yapı, günümüze ulaşan en sağlam kalıntı olma özelliğini taşır. Sahne kısmı tamamen yıkık olmasına rağmen, oturma bölümlerinin bir kısmı hala ayaktadır ve antik dönemin tiyatro mimarisine dair değerli bilgiler vermektedir.

Tiyatronun batısında yer alan İon tipindeki tapınak kalıntısı, tavanında kartal motifi ile süslü olarak dikkat çeker. Zeus ve Artemis'e adanmış iki ayrı tapınak kalıntısının varlığı, kentin dini yaşamının zenginliğini ortaya koymaktadır. Tiyatronun güneyinde stadium ve gymnasium, çeşme, agoralar, sütunlu cadde, hamam ve bazilikaların kalıntıları bulunur.

Stratigrafik Bulgular ve Tarihi Dönemler

Kazı çalışmalarımızda elde ettiğimiz stratigrafik veriler, Selge'nin MÖ 5. yüzyıldan itibaren tarih sahnesine çıktığını doğrulamaktadır. MÖ 547'deki Pers istilası öncesinde Lidya Krallığı'na bağlı olan kent, sırasıyla Pers, Büyük İskender ve Roma yönetimlerinde kalmıştır. Büyük İskender'e karşı direniş göstermeyişinin ödülünü Helenistik Dönem'de bağımsızlık kazanarak almıştır.

En parlak dönemini Roma döneminde yaşayan Selge, Strabon'un kayıtlarına göre 20 bin kişilik nüfusa ulaşmıştır. Kent, paranın basıldığı ilk Pisidia bölgesi olma özelliğini de elde etmiştir. Darb edilen Stater kategorisindeki antik sikkeler, ön yüzlerinde Aspendos sikkelerinde olduğu gibi güreşen iki güreşçi tasvirleri içermektedir.

Ekonomik ve Kültürel Yaşam

Pisidia Bölgesi'nin önemli bir dağ kenti olan Selge, dağlık konumuna rağmen verimli topraklara sahipti. Zeytinyağı, şarap, tıbbi ve aromatik bitkiler ile kereste üretimiyle büyük bir ekonomik güce ulaşan kent, ticaret yolları üzerindeki stratejik konumu sayesinde zenginleşmiştir.

Kentin savaşçı halkı tarafından inşa edilen surlar ve akropol, savunma sisteminin gücünü göstermektedir. Surların içinde bulunan kentin su gereksinimini karşılamak için yapılan sarnıçlar, antik dönem mühendislik bilgisinin örnekleridir. Mezarlık alanı (nekropol) kentin güneybatısında uzanan surların kuzeyinde yer almaktadır.

Bizans Dönemi ve Türk Hakimiyeti

Halkın Hıristiyanlaştığı Bizans dönemine kadar yerleşim süren Selge, bu dönemden kalma kilise kalıntıları ile de dikkat çeker. MS 13. yüzyılda Türklerin egemenliği altına giren kent, antik kent halkının bölge Türklerin eline geçtikten sonra Zerk adıyla göçer bir yerleşime dönüşmesi ile farklı bir karakter kazanmıştır.

Ulaşım ve Ziyaret Deneyimi

Antalya-Alanya karayolu üzerinde, Aspendos yol ayrımından 5 km sonra dönülen yoldan, Beşkonak ve Antik Roma köprüsünün birleştirdiği kanyon vadi aşılarak Altınkaya köyünden ulaşılan Selge, zorlu ama ödüllendirici bir yolculuk sunar. Köprülü Kanyon'daki Oluk Köprü'den geçerek 13 kilometre sonra tepelerde yer alan kente ulaşılır.

Yol dar, virajlı ve yüksek rakımlara tırmanan zorlu bir güzergah olmasına rağmen, yolculuk sırasında Köprüçay Irmağı üzerindeki antik yapılar ve harika manzaralar görülebilir. Torosların güney yamaçlarında kurulmuş bu dağ kenti, kanyondan tüm güzellikler kuşbakışı olarak görülme imkanı sunar.

Koruma Sorunları ve Öneriler

Antik kent Altınkaya (Zerk) Mahallesi yerleşimi ile iç içe geçmiş durumda olup, kalıntıların bir kısmının köylüler tarafından duvar ve bahçe taşı olarak kullanılması koruma açısından endişe vericidir. Antik kente giriş ücretsiz olup herhangi bir görevli bulunmaması da koruma sorunlarını artırmaktadır.

Selge Antik Kenti, Köprülü Kanyon'un barındırdığı endemik canlı türlerini içeren ormanları ve jeolojik oluşumları ile birlikte yüksek peyzaj değerine sahiptir. Temiz hava ve yayla hissi veren bölge, Köprülü Kanyon gezisi ile birleştirilerek ziyaret edilmesi tavsiye edilen eşsiz bir arkeolojik destinasyondur.