Antalya Selge Antik Kenti: Manavgat'ın Dağlardaki Helenistik Sanat Hazinesi

Torosların Zirvesindeki Antik Hazine

Antalya'nın Manavgat ilçesine bağlı Altınkaya Mahallesi'nde, denizden 950 metre yükseklikte kurulan Selge Antik Kenti, Anadolu'nun en etkileyici dağ kentlerinden biridir. Yunanca Σέλγη olarak bilinen bu antik yerleşim, Köprülü Kanyon Milli Parkı'nın büyüleyici doğal güzellikleri arasında, binlerce yıllık tarihi mirasını korumaya devam etmektedir. Eski dönemde Kandeleri adıyla da anılan kent, Torosların güney yamaçlarında kurulmuş konumuyla hem stratejik hem de estetik açıdan olağanüstü bir manzara sunmaktadır.

Antik Dönemden Günümüze Uzanan Tarihsel Yolculuk

Selge'nin kökleri MÖ 2. bin yılın sonlarına kadar uzanmakta ve kuruluş hikayesi Truva Savaşı sonrası Dor göçleriyle başlamaktadır. MÖ 5. yüzyıldan itibaren tarih sahnesinde belirgin bir rol oynayan kent, önce Lidya Krallığı'na bağlı olarak varlığını sürdürmüştür. MÖ 547'deki Pers istilasıyla birlikte farklı egemenlikler altına giren Selge, sırasıyla Pers, Büyük İskender ve Roma yönetimlerinde kalmıştır. Büyük İskender'e karşı direnç göstermeyişinin ödülünü, Helenistik Dönem'de bağımsızlık kazanarak almış olan kent, en parlak çağını Roma döneminde yaşamıştır.

Antik coğrafyacı Strabon'un kayıtlarına göre, Roma döneminde nüfusu 20 bin kişiye kadar çıkan Selge, Pisidia Bölgesi'nde paranın basıldığı ilk kent olma ayrıcalığını da elde etmiştir. Halkın Hıristiyanlaştığı Bizans dönemine kadar yerleşim hayatı devam eden kent, MS 13. yüzyılda Türklerin egemenliği altına girmiş ve antik kent halkı Zerk adıyla göçer bir yerleşime dönüşmüştür.

Mimari Kalıntıların Sanat Tarihi Değeri

Selge'nin günümüze ulaşan mimari kalıntıları, antik dönem şehir planlamasının ve sanat anlayışının mükemmel örneklerini sergiler. Kent kalıntıları ağırlıklı olarak surlar ve akropolisten oluşmakta, surların içinde kentin su ihtiyacını karşılamak amacıyla inşa edilmiş sarnıçlar bulunmaktadır. Bu su yapıları, dağlık bir bölgede kurulan kentin mühendislik becerisini gözler önüne sermektedir.

Günümüze ulaşan en sağlam yapı olan tiyatro, MS 3. yüzyılda restore edilmiş ve doğrudan kayalığa oyulmuştur. Sahne kısmı tamamen yıkık durumda olsa da, bazı bölgeleri kısmen korunmuş olan bu yapı, antik dönem tiyatro mimarisinin karakteristik özelliklerini yansıtmaktadır. Tiyatronun batısında yer alan İon tipindeki tapınak kalıntısı, tavanında yer alan kartal motifi süslemesiyle dikkat çekmektedir. Zeus'a ve Artemis'e adanmış iki tapınak kalıntısı, kentin dini yaşamının zenginliğini ortaya koymaktadır.

Tiyatronun güneyinde stadium ve gymnasium, çeşme, agoralar, sütunlu cadde, hamam, bazilikalar ve Bizans dönemine ait kilise kalıntıları yer almaktadır. Bu yapılar topluluğu, antik bir kentin sosyal, kültürel ve ticari yaşamının tüm boyutlarını gözler önüne sermektedir. Kentin güneybatısında uzanan surların kuzeyinde konumlanan nekropol alanı ise, ölü gömme geleneklerinin mimari yansımalarını sunmaktadır.

Sanat Eserleri ve İkonografik Zenginlik

Selge'de darb edilen Stater kategorisindeki antik sikkeler, kentteki sanat üretiminin kalitesini gösteren önemli belgelerdir. Bu sikkelerin ön yüzlerinde, Aspendos Antik Kenti sikkelerinde olduğu gibi güreşen iki güreşçi tasvirleri yer almaktadır. Bu ikonografik benzerlik, bölgedeki kentler arasındaki kültürel etkileşimi ve ortak sanat geleneğini ortaya koymaktadır. Tiyatronun batısındaki İon tapınağının tavanında yer alan kartal motifi süslemesi ise, antik dönem dekoratif sanatının incelikli örneklerinden birini oluşturmaktadır.

Kültürel ve Ekonomik Önemi

Pisidia Bölgesi'nin önemli bir dağ kenti olan Selge, sonraları Pamfilya sınırları içine alınmıştır. Dağlık konumuna rağmen verimli topraklara sahip olan kent, zeytinyağı, şarap, tıbbi ve aromatik bitkiler ile kereste üretimiyle büyük bir ekonomik güce ulaşmıştır. Kentin savaşçı halkı tarafından inşa edilen surlar ve tiyatro, sosyal ve kültürel yaşamın merkezini oluşturmuştur.

Günümüzde Selge Deneyimi

Köprülü Kanyon'daki Oluk Köprü'den geçerek 13 kilometre sonra tepelerde yer alan kente ulaşılabilmektedir. Antalya-Alanya karayolu üzerinde, Aspendos yol ayrımından 5 kilometre sonra dönülen yoldan, Beşkonak ve antik Roma köprüsünün birleştirdiği kanyon vadisi aşılarak Altınkaya köyünden kente varılmaktadır. Dar, virajlı ve yüksek rakımlara tırmanan zorlu güzergah boyunca, Köprüçay Irmağı üzerindeki antik yapılar ve muhteşem manzaralar ziyaretçileri büyülemektedir.

Antik kent, günümüzde Altınkaya Mahallesi yerleşimi ile iç içe geçmiş durumda olup, giriş ücretsizdir. Temiz hava ve yayla hissi veren bölge, Köprülü Kanyon'un endemik canlı türlerini barındıran ormanları ve jeolojik oluşumlarıyla yüksek peyzaj değerine sahiptir. Kanyondan tüm güzellikler kuşbakışı olarak görülebilmekte, bu da ziyaret deneyimini daha da zenginleştirmektedir.