Antalya Selinus Antik Kenti: Gazipaşa'nın İki İmparator Şehri

Antalya'nın Gazipaşa ilçesinde, Hacı Musa Çayı ile Akdeniz'in buluştuğu noktada, denize dirsek gibi uzanan küçük bir yarımadanın tepesinde, Roma tarihinin en dramatik anlarından birine tanıklık etmiş Selinus Antik Kenti yer alıyor. Bu eşsiz arkeolojik alan, sadece MÖ 6. yüzyıldan günümüze uzanan zengin geçmişiyle değil, aynı zamanda iki büyük Roma imparatorunun kaderini değiştiren olaylara ev sahipliği yapmasıyla da büyüleyici bir öneme sahip.

İki İmparatorun Şehri: Trajanopolis'in Doğuşu

Selinus, antik Dağlık Kilikya Bölgesi'nin önemli liman kentlerinden biri olarak, Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde kesintisiz yerleşim görmüş. Ancak kenti gerçekten özel kılan, 9 Ağustos 117 tarihinde yaşanan dramatik olay: Roma İmparatoru Trajan'ın Part seferinden dönerken hastalanarak bu kentte hayatını kaybetmesi.

Bu trajik olayın hemen ertesi günü, 10 Ağustos 117'deİmparator Hadrianus burada yeni imparator ilan edildi. Trajan'ın ölümü üzerine kentin adı bir süre "Trajanopolis" olarak değiştirildi ve Roma'nın bu uzak köşesine olan ilgisi dramatik şekilde arttı. Alanya Arkeoloji Müzesi'ndeki sikkelerde hâlâ "Kutsal Şehir Selinus Trajanopolis" yazılarını görmek mümkün.

Arkeolojik Kalıntılar ve Mimari Eserler

Kentin en dikkat çekici yapısı, bugün "Şekerhane" olarak bilinen ancak gerçekte İmparator Trajan için yapılmış anıt mezar (kenotaph). Bu yapı, Selçuklu döneminde kırmızı zikzak motiflerle süslenerek av köşküne dönüştürülmüş - kültürel etkileşimin en ilginç örneklerinden biri.

Yarımadanın zirvesindeki akropol, surlarla çevrili tepede konumlanmış ve içinde kilise ile sarnıç kalıntıları barındırıyor. Yamaçlardaki surların içinde ise Azize Tekla'ya adanmış apsisli bir kilise kalıntısı bulunuyor.

Kentin önemli yapıları şunları içeriyor:

• Agora: Deniz kenarında konumlanan, granit sütunları hâlâ görülebilen ticaret merkezi
• Hamamlar: Büyük ve küçük olmak üzere iki hamam kompleksi, biri kayalık yamacın denize indiği kesimde
• Su Kemeri: Selinus Çayı çevresinde rastlanan antik su taşıma sistemi kalıntıları
• Odeon: Küçük tiyatro yapısının kalıntıları

Kazı Bulguları ve Sanat Eserleri

2004-2014 yılları arasında Alman Arkeoloji Enstitüsü ve Alanya Müzesi işbirliğiyle gerçekleştirilen kurtarma kazıları ve temizlik çalışmaları, kentin zengin geçmişini gün yüzüne çıkardı. Bu çalışmalar sırasında ortaya çıkan bulgular, Selinus'un sadece bir liman kenti değil, aynı zamanda önemli bir sanat üretim merkezi olduğunu gösteriyor.

Kentin nekropolündeki anıtsal mezarlar, Kilikya bölgesinin ölü gömme geleneklerini en güzel biçimde ortaya koyuyor. Alanya Arkeoloji Müzesi'ndeki ostoteklerin (kül kutuları) çoğunluğu Selinus nekropolünden getirilmiş durumda - bu durum kentte aktif bir atölye varlığını düşündürüyor.

Yapılarda kullanılan malzemeler de dikkat çekici: agorada granit sütunlar, Şekerhane yapısında ise kırmızı zikzak motifli süslemeler kullanılmış. Bu detaylar, kentin hem yerel hem de uzak bölgelerden malzeme temin edebilecek ekonomik güce sahip olduğunu gösteriyor.

Arkeolojik Keşif Rehberi

Gazipaşa ilçe merkezi ve yat limanına çok yakın konumdaki Selinus'a ulaşım oldukça kolay. Uluslararası Gazipaşa Havaalanı'na sadece 7 km uzaklıkta olan site, Alanya'nın45 kilometre doğusunda yer alıyor.

Ancak gerçek macera akropole çıkışta başlıyor. Yaklaşık 800 basamaklı (bazı kaynaklarda 650) merdivenle ulaşılan zirve, yaklaşık yarım saatlik zorlu bir tırmanış gerektiriyor. Bu nedenle ziyaretçilerin yanlarına su almaları, rahat ayakkabı giymeleri ve kondisyonlu olmaları şiddetle tavsiye ediliyor.

Ören yerine giriş ücretsiz olmasına rağmen, kentin bakımsız durumda olduğu ve acil restorasyona ihtiyaç duyduğu gözlemleniyor. Buna rağmen, tepenin zirvesinden izlenen Akdeniz manzarası ve tarihi atmosfer, tüm zorluklara değiyor.

Arkeolojik Mirasın Korunması ve Geleceği

Selinus Antik Kenti, Dağlık Kilikya Bölgesi'nin en önemli arkeolojik alanlarından biri olarak, sadece Roma tarihinin kritik anlarına tanıklık etmekle kalmıyor, aynı zamanda farklı medeniyetlerin nasıl bir arada yaşadığını da gösteriyor. Selçuklu döneminde bir Roma anıt mezarının av köşküne dönüştürülmesi, kültürel süreklilik ve adaptasyonun mükemmel bir örneği.

Gazipaşa sahillerinde tatil yapan ziyaretçiler için bu eşsiz arkeolojik alan, hem tarihi keşif hem de muhteşem doğa manzarası sunan alternatif bir deneyim vadediyor. Her ne kadar fiziksel olarak zorlayıcı olsa da, iki bin yıl öncesinin izlerini takip etmek ve imparatorluk tarihinin dönüm noktalarından birinde bulunmak, unutulmaz bir deneyim yaratıyor.