Kahramanmaraş Germanicia Antik Kenti: Osmanlı Öncesi Dönemden Cumhuriyet'e Tarihi Süreklilik

Osmanlı ve Cumhuriyet tarihi uzmanı olarak, Kahramanmaraş'ın Dulkadiroğlu ilçesinde yer alan Germanicia Antik Kenti'ni incelerken, bu bölgenin tarihsel sürekliliğinin Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti dönemlerine nasıl yansıdığını analiz etmek gerekir. M.Ö. 64'te Roma hakimiyetine giren ve İmparator Gaius Caesar Augustus Germanicus'un adını alan Kaiseria Germanicia, bölgenin stratejik önemini ortaya koyan önemli bir arkeolojik mirastır.

Tarihsel Süreklilik ve Osmanlı Dönemi Perspektifi

Germanicia Antik Kenti'nin Roma ve Bizans dönemlerinden kalma mozaikleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun bu bölgeyi fethettikten sonra karşılaştığı kültürel mirasın zenginliğini göstermektedir. Osmanlı arşiv belgelerinde Maraş kazası olarak geçen bu bölge, imparatorluğun Anadolu'daki hakimiyetini pekiştiren stratejik noktalardan biriydi. 16. yüzyıl tahrir defterlerinde, antik kalıntıların bulunduğu Karamaraş Mevkii'nin tarımsal faaliyetler için kullanıldığı görülmektedir.

Osmanlı döneminde, antik kalıntılar üzerinde kurulan yerleşimler, imparatorluğun pragmatik yaklaşımını yansıtır. Klasik Osmanlı şehir planlamasında, mevcut coğrafi ve tarihi yapılar üzerine inşa etme geleneği, Maraş'ta da kendini göstermiştir. Bu durum, 19. yüzyıl Tanzimat dönemi modernleşme çabalarında da devam etmiş, bölgenin idari yapılanması güçlendirilmiştir.

Cumhuriyet Dönemi ve Arkeolojik Keşifler

2007 yılı Ağustos ayında gerçekleşen kaçak kazı ihbarı ve sonrasında başlatılan bilimsel çalışmalar, Türkiye Cumhuriyeti'nin kültürel miras koruma politikalarının etkinliğini göstermektedir. Bu keşif, Cumhuriyet döneminin arkeoloji ve müzecilik alanındaki kurumsal gelişiminin bir ürünüdür. 1920'lerden itibaren Atatürk'ün öncülüğünde başlatılan kültürel miras koruma çalışmaları, Germanicia mozaiklerinin gün yüzüne çıkarılmasını mümkün kılan altyapıyı hazırlamıştır.

Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında, Türk Tarih Kurumu'nun kurulması (1931) ve arkeolojik çalışmaların sistematik hale getirilmesi, Kahramanmaraş gibi tarihsel öneme sahip bölgelerdeki keşiflerin bilimsel metodlarla yapılmasının zeminini oluşturmuştur. Germanicia'da bulunan Geç Roma ve Erken Bizans dönemine ait mozaikler, bu kurumsal yaklaşımın somut meyvelerinden biridir.

Siyasi ve İdari Süreklilik Analizi

Tarihsel perspektiften bakıldığında, Germanicia'nın bulunduğu bölge, Osmanlı İmparatorluğu'nun Anadolu hakimiyetinde kritik bir konuma sahipti. Dulkadir Beyliği'nin Osmanlı'ya bağlanması sürecinde (15-16. yüzyıl), bu antik yerleşim alanı stratejik önemini korumuştur. Osmanlı arşiv kayıtları, bölgenin ticaret yolları üzerindeki konumunun imparatorluk ekonomisine katkısını belgeler niteliktedir.

Cumhuriyet döneminde ise, 1973 yılında Kahramanmaraş adını alan şehir, antik mirasını modern Türkiye'nin kültürel kimliğinin bir parçası haline getirmiştir. 1980'lerden sonra artan turizm potansiyeli ve kültürel miras bilincinin gelişmesi, Germanicia gibi arkeolojik alanların korunmasına yönelik politikaları güçlendirmiştir.

Mozaiklerin Sosyo-Kültürel Analizi

Germanicia mozaiklerinde görülen bitkisel ve geometrik motifler, günlük hayattan betimlemeler ve mimari kompozisyonlar, Osmanlı öncesi dönemin sosyal yapısını anlamamıza yardımcı olur. Bu sanat eserleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun fethettiği topraklardaki kültürel çeşitliliğin bir göstergesidir. Tessera tekniğiyle yapılan bu mozaikler, dönemin zanaat geleneğinin inceliğini yansıtır.

Cumhuriyet döneminin kültür politikaları açısından değerlendirildiğinde, bu mozaikler Türkiye'nin çok katmanlı tarihsel kimliğinin önemli bir bileşenini oluşturmaktadır. Modern Türkiye'nin antik medeniyetlerle kurduğu bağ, Atatürk'ün "Türkiye topraklarında yaşamış tüm medeniyetler bizim tarihimizdir" anlayışının somut bir yansımasıdır.

Sonuç ve Değerlendirme

Kahramanmaraş Germanicia Antik Kenti, Osmanlı İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti'ne uzanan tarihsel süreklilik içinde önemli bir konuma sahiptir. Roma ve Bizans dönemlerinden kalma bu miras, Osmanlı döneminde bölgenin stratejik önemini korumuş, Cumhuriyet döneminde ise bilimsel arkeolojik çalışmalarla gün yüzüne çıkarılmıştır.

2007 yılındaki keşif, Türkiye'nin kültürel miras koruma sisteminin etkinliğini gösterirken, aynı zamanda tarihsel sürekliliğin modern dönemdeki yansımalarını da ortaya koymaktadır. Bu antik kent, Kahramanmaraş'ın sadece coğrafi değil, aynı zamanda kültürel ve tarihsel kimliğinin de önemli bir parçasını oluşturmaktadır.