Mersin Baç Köprüsü: Tarsus'un Bizans Dönemi Tarihi Köprü Rehberi

Merhaba değerli gezginler! Ben Mehmet Yılmaz, yıllardır Türkiye'nin dört bir yanında grupları tarihi rotalar boyunca yönlendiren bir turizm rehberiyim. Bugün sizleri Mersin'in Tarsus ilçesinde yer alan ve rehberlik yaptığım yıllarda pek çok ziyaretçiyi büyülediğini gördüğüm Baç Köprüsü ile tanıştırmak istiyorum.

Baç Köprüsü Nerede ve Nasıl Ulaşılır?

Baç Köprüsü, Justinyen Köprüsü ya da Gümrük Köprüsü olarak da bilinen bu tarihi yapı, Mersin'in Tarsus ilçesinde, Adana-Ankara Karayolu'nun Tarsus girişinde, Adana Bulvarı üzerinde konumlanıyor. Tarsus kent merkezinin yaklaşık 2.5 kilometre doğusunda yer alan köprü, Adana-Ankara Karayolu'nun Tarsus girişinin kuzeyinde bulunuyor.

Rehberlik deneyimlerimde fark ettiğim önemli bir nokta: köprü şehir merkezinin dışında olduğu ve az sayıda tabela bulunduğu için kolayca gözden kaçırılabiliyor. Bu yüzden GPS koordinatlarını önceden not almanızı öneriyorum. Günümüzde köprü kullanım dışında ve 1960'lı yıllarda güney Tarsus çevre yolunun yapılmasıyla trafiğe kapatılmış durumda.

Tarihi Geçmişi ve İsim Hikayesi

Bu muhteşem yapı, 6. yüzyılda (yaklaşık 550) Bizans İmparatoru I. Justinianus tarafından yaptırılmış. Gruplara anlattığım en ilginç detaylardan biri, köprünün "Baç" ismini alış hikayesi: Orta Çağ'da veya Osmanlı döneminde köprüden geçen kervanlardan "baç" adı altında vergi, yani gümrük ücreti alındığı için bu isimle anılmaya başlanmış.

Köprü, Selçuklular tarafından onarılmış ve yakın zamana kadar, 20. yüzyıl ortalarına kadar Mersin-Tarsus-Adana ana güzergahının önemli bir parçası olarak hizmet vermiş. 1978 yılında restore edilmiş ve çevresinde temizlik kazıları yapılmış.

Doğal Konumu ve Coğrafi Önemi

Baç Köprüsü, Tarsus (Berdan) Çayı üzerinde, antik dönemde Cydnus Nehri olarak bilinen su yolu üzerinde konumlanıyor. İlginç bir detay: köprü, Bizans İmparatoru I. Justinianus'un kenti su baskınlarından korumak için ırmağın yatağını doğuya taşıyarak oluşturduğu yeni yatak üzerinde yer alıyor.

Rehberlik yaptığım yıllarda misafirlerime her zaman anlattığım efsaneler var: Antik Yunan tarihçisi Flavius Arrianus'a göre, Büyük İskender bu Cydnus nehrinde yıkandıktan sonra ciddi şekilde hastalanmış, ancak iyileşmiş. Ayrıca Halife El-Memun'un da nehirde yüzdükten sonra öldüğü kaydediliyor.

Mimari Özellikleri ve Yapı Detayları

60 metre uzunluğundaki bu Erken Bizans dönemi köprüsünün mimari detayları gerçekten etkileyici. Eskiden yirmi bir gözlü olduğu söylenirken, bugün sadece üç gözü görülebiliyor. Bu üç kemerden ikisi yuvarlak, birisi sivri kemerli. Yuvarlak kemerlerden birisi küçük, diğeri daha büyük boyutlarda.

Yapının en dikkat çekici detaylarından biri, sağır olan açıklıktan yatay konulmuş dokuz adet mermer sütunun görülebilmesi. Köprüde taş malzeme kullanılmış ve bu taşlar çentikli yüzeyli ve hafif bosajlı. Mermer sütunlar da yapının önemli unsurları arasında.

Ziyaret Önerileri ve Pratik Bilgiler

Baç Köprüsü günümüzde Kuvayi Milliye Parkı'na dahil edilmiş durumda ve geçiş ücreti tamamen ücretsiz. Tarihi eser statüsündeki köprü, Tarsus'un en iyi korunmuş turistik yerlerinden biri olarak kabul ediliyor.

Rehberlik deneyimlerimden bir tavsiye: köprüyü ziyaret ederken mutlaka Berdan Nehri üzerindeki şelaleyi de görmeyi planlayın. Şelale ve piknik alanı köprünün sadece 2.5 km kuzeybatısında bulunuyor. Bu kombinasyon, özellikle aileler ve doğa severler için mükemmel bir gün geçirme fırsatı sunuyor.

Fotoğraf ve Gözlem İpuçları

Gruplara her zaman önerdiğim fotoğraf noktaları var: köprünün üç farklı kemer yapısını en iyi şekilde yakalayabileceğiniz açılar, özellikle sivri ve yuvarlak kemerlerin kontrastını gösteren perspektifler. Mermer sütunların detaylarını çekmek için de yakın plan çekimler yapmanızı öneriyorum.

Sabah erken saatlerde ziyaret etmenizi tavsiye ediyorum - hem ışık daha güzel oluyor hem de daha sakin bir atmosferde köprünün tarihini hissedebiliyorsunuz. Öğleden sonra da güzel, ancak yaz aylarında sıcak olabiliyor.

Sürdürülebilir Turizm Yaklaşımı

Bu tarihi yapıyı ziyaret ederken lütfen çevreye saygılı olalım. Köprü restore edilmiş olsa da 1500 yıllık bir yapı. Üzerine çıkarken dikkatli olun, taşlara zarar vermeyin. Çöplerinizi mutlaka yanınızda götürün ve doğal ortama müdahale etmeyin.

Yerel ekonomiye katkı sağlamak için Tarsus merkezindeki yerel işletmeleri desteklemeyi unutmayın. Köprü ziyaretinizi şehrin diğer tarihi noktalarıyla birleştirerek hem daha zengin bir deneyim yaşayacak hem de bölgeye daha fazla katkı sağlayacaksınız.

Baç Köprüsü, sadece bir köprü değil - Bizans'tan günümüze uzanan bir zaman yolculuğu. Her ziyaretçimin bu tarihi yapıda geçirdiği zamanın, geçmişle bugün arasında anlamlı bir bağ kurmasını sağladığını gözlemliyorum. Siz de bu eşsiz deneyimi yaşamak için rotanızı Tarsus'a çevirmeyi düşünün!