Mersin Eshab-ı Kehf Mağarası: Tarsus'un Kutsal İnanç Merkezi ve Manevi Yolculuk Rehberi

İlahiyat doktoru ve inanç turizmi araştırmacısı olarak yıllar boyunce kutsal mekânları incelediğim süreçte, Mersin'in Tarsus ilçesine bağlı Dedeler Köyü'nde yer alan Eshab-ı Kehf Mağarası'nın, semavi dinler tarihindeki eşsiz konumunu yakından gözlemleme fırsatı buldum. Bu kutsal mekân, hem İslam hem de Hristiyan geleneğinde "Yedi Uyurlar" olarak bilinen mucizevi hikâyenin yaşandığı yer olarak kabul edilmektedir.

Kutsal Metinlerdeki Yeri ve Dini Önemi

Kur'an-ı Kerim'in Kehf Suresi'nin 9-26. ayetlerinde detaylı olarak anlatılan bu hikâye, karşılaştırmalı dinler tarihi açısından son derece önemlidir. Arapça "aṣḥāb al-kahf" (mağara halkı) ve Farsça "اصحاب کهف" (Ashāb-i Kahf) kelimelerinden gelen bu isim, Türkçe'de "Mağara Dostları" anlamına gelmektedir. "Eshab" kelimesi sahip ve dost anlamlarını taşırken, "Kehf" dağlarda oyulmuş ev benzeri yerleri ifade etmektedir.

İnanç turizmi araştırmalarımda tespit ettiğim en önemli husus, bu mekânın sadece Müslümanlar tarafından değil, aynı zamanda Hristiyanlar ve diğer semavi dinlerin mensupları tarafından da kutsal sayılmasıdır. Bu durum, mekânın evrensel manevi değerini ortaya koymaktadır.

Tarihi Arka Plan ve Mucizevi Hikâye

Arap kaynaklarında Takyanus, muhtemelen Roma İmparatoru Diocletianus döneminde yaşanan bu olayın kahramanları, tek Tanrı'ya inanan yedi gençtir: Yemliha, Mekselina, Mislina, Mernus, Debernuş, Şazenuş ve Kefeştatayyuş. Bu gençler, köpekleri Kıtmir ile birlikte çok tanrılı dine bağlı kalmayı reddettikleri için Roma imparatorunun zulmünden kaçarak mağaraya sığınmışlardır.

Tasavvuf ve maneviyat felsefesi perspektifinden bakıldığında, bu hikâyenin en etkileyici yanı Allah'ın takdiri ile 309 yıl süren mucizevi uykudur. Uyanışlarında zalim hükümdarın öldüğünü ve Allah'a inanan birinin hükümdar olduğunu gören bu mübarek şahsiyetler, zamanın değişimine şahitlik etmişlerdir.

Mekânın Fiziki Özellikleri ve Manevi Atmosferi

Encülüs Dağı'nın (Ziyaret Dağı) eteklerinde, küçük bir tepenin yamacında yer alan bu kutsal mekân, Tarsus'un 12-14 km kuzeyinde ve Mersin'e yaklaşık 40 km mesafededir. Doğal bir çöküntünün mağara şeklini aldığı bu kapalı alan, 300 metrekare büyüklüğünde ve 10 metre yüksekliğindedir.

Mağaraya 15-20 basamaklı merdivenle inilmesi, ziyaretçilere sembolik bir iniş ve manevi arınma hissi vermektedir. İçerisindeki 3 tünel, mekânın gizemli yapısını artırmaktadır. Osmanlı Padişahı Abdülaziz tarafından 1873 yılında mağaranın hemen üzerine yaptırılan cami ve sonradan eklenen üç şerefeli minare, İslam medeniyetinin bu kutsal mekâna verdiği önemi göstermektedir.

İnanç Turizmi Açısından Önemi

İnanç turizmi rotaları konusundaki deneyimlerime dayanarak, Eshab-ı Kehf Mağarası'nın "Yedi Uyurlar İnanışı"nın Anadolu'daki en önemli merkezi olduğunu söyleyebilirim. Her yıl 6-10 Mayıs tarihleri arasında yapılan Hıdırellez törenlerinde anılması, halk kültürü ile dini geleneğin buluştuğu önemli bir noktadır.

Yılın 12 ayında yerli ve yabancı turistleri ağırlayan bu kutsal mekân, özellikle üç aylarda ziyaretçi sayısının artması ile dikkat çekmektedir. Dua edip dilek tutmak isteyenler için önemli bir ziyaret noktasıdır.

Ziyaret Adabı ve Manevi Yaklaşım

Hac ve umre organizasyonu deneyimlerimden yola çıkarak, kutsal mekân ziyaretlerinde doğru yaklaşımın önemini vurgulamak isterim. Tarsus İlçe Müftüsü'nün de belirttiği gibi, yattığı rivayet edilen 7 kişiden dilek dilenmesi yerine, Allah'a bu mübarek şahsiyetlerin hatırına dua edilmesi gerekmektedir.

Mağaranın sarkıtlarından akan suyu içme ve yüze sürme geleneği bulunsa da, bunların kutsiyetine dair herhangi bir hadis veya ayet bulunmadığını, tek şifalı suyun Kabe'den çıkan zemzem olduğunu hatırlatmak önemlidir.

Evrensel Mesaj ve Günümüze Yansımaları

Köpekleri Kıtmir'in davranışı, "Allah'ın sevdiği ve koruduğu kullarının peşinde beklemek" anlamında edebiyatta yer almış ve sadakat sembolü haline gelmiştir. Bu hikâye, inancında sebat eden müminler için ilham kaynağı olmaya devam etmektedir.

Yedi Uyurlar'ın kesin konumu bilinmemekte ve Türkiye'de Efes/İzmir, Lice/Diyarbakır, Afşin/Kahramanmaraş gibi başka aday yerler de bulunmaktadır. Ancak Tarsus'taki bu mekân, tarihi derinliği ve manevi atmosferi ile öne çıkmaktadır.

Ziyaret Önerileri ve Pratik Bilgiler

İnanç turizmi yolcuları için bu kutsal mekânı ziyaret etmek, hem tarihi hem de manevi bir deneyim sunmaktadır. Kutsal mağarayı ziyaret etmek, dua ve ibadet için zaman ayırmak, tarihi camiyi gezmek ve Hıdırellez törenlerine katılım sağlamak mümkündür.

Gizemli hikâyesi ve mistik yapısıyla ziyaretçilerin ilgisini çeken bu mekân, farklı inançları tanımak isteyen gezginler ve maneviyat arayışında olanlar için eşsiz bir deneyim sunmaktadır. Yapılan çevre düzenlemeleri ile Tarsus'un önemli turizm merkezi haline gelen bu kutsal alan, tüm inançlara saygılı bir yaklaşımla ziyaret edilmeyi hak etmektedir.