Mersin İbrahim Paşa Tabyaları: Tarsus'un Gizli Tarihi Hazinesi Rehberi

Merhaba değerli gezginler! Ben Mehmet Yılmaz, 20 yılı aşkın süredir Türkiye'nin dört bir yanında rehberlik yapıyorum. Bugün sizleri, Toros Dağları'nın kalbinde saklı kalmış muhteşem bir hazineye götüreceğim: İbrahim Paşa Tabyaları. Bu eşsiz askeri mimari kompleksi, doğa ve kültür turizmi meraklıları için gerçek bir keşif rotası.

Nerede Bu Muhteşem Yapılar?

İbrahim Paşa Tabyaları, Mersin'in Tarsus ilçesine bağlı Gülek Mahallesi'nde, Toros Dağları'nın stratejik bir noktasında yer alıyor. Rehberlik yaptığım yıllarda, bu bölgeye ilk geldiğimde Gülek Boğazı'nın ne kadar etkileyici bir coğrafyaya sahip olduğunu görmüştüm. Tabyalar, Mersin-Ankara yolu üzerinde Tekir Yaylası civarında konumlanmış durumda.

Nasıl Ulaşırsınız?

Size en pratik ulaşım rotasını paylaşayım. Tabyalara Gülek boğazından geçen D.750 devlet kara yolu ve otoyolu ile rahatlıkla ulaşabilirsiniz. Özel aracınızla gelmenizi kesinlikle tavsiye ediyorum çünkü dağ tabyaları ormanlık alanda bulunuyor.

Özel Rota Tavsiyem: Armutlu Tabya'ya ulaşmak için Tarsus'tan Pozantı'ya doğru giderken, Tekir Yaylası'na gelmeden sağa ayrılan eski yolu takip edin. Bu yolculuk sırasında, Beylik Han, Deve Damı ve Arkasıdelik Han gibi isimlerle anılan küçük bir hana da rastlayacaksınız.

Tabyaların Benzersiz Konumu

Gruplarımla buraya geldiğimde hep vurguladığım nokta şu: Bu tabyalar tesadüfen bu noktalara inşa edilmemiş. Toros Dağları'nda Gülek Boğazı'na hakim bir konumda, stratejik olarak mükemmel yerleştirilmişler. Kızıl Tabya kuzeybatıda, Ak Tabya ise kuzeydoğuda olmak üzere, karşılıklı iki yüksek tepeye yapılmışlar ve birbirlerini görebiliyorlar.

Kızıl Tabya'yı bulmak için şu işareti takip edin: Tarsus-Pozantı istikametinde otobanda ilerlerken, Tekir Yaylası mevkisine gelmeden yolun solundaki yüksek tepeye bakın. Yer Tabyaları ise eski Tarsus-Adana kara yolu kenarlarında, Elmalı Deresi'nin altında konumlanmış.

Dört Farklı Tabya, Dört Farklı Deneyim

Kızıl Tabya (Büyük veya Fenerli Tabya)

En etkileyici olanı Kızıl Tabya. Üç katlı olduğu tahmin edilen bu yapının mimarisini incelediğimde hep hayran kalırım. Alt katlarda havalandırma açıklıkları, üst katta ince uzun mazgal pencereleri var. İçerideki oda düzeni çok ilginç: kapıdan girdiğinizde solda iç içe geçen iki oda, diğer tarafta ayrı bir oda şeklinde sıralanmış.

Ak Tabya (Beyaz-Küçük Tabya veya Aktabya)

Kuzeydoğudaki Ak Tabya, Kızıl Tabya ile birlikte muhteşem bir ikili oluşturuyor. İkisi de ormanlık alanda bulunduğu için doğa yürüyüşü severler için harika bir deneyim sunuyor.

Yer Tabyaları

Eski Tarsus-Adana kara yolunun kenarlarında sağlı sollu ve karşılıklı olarak yapılmış bu tabyalar, yola hakim konumları sayesinde çok etkileyici. Tonozlu ve birbirine geçişli mekanları olan bu yapılar oldukça sağlam durumda.

Armutlu Tabya

Orman arazisi içerisinde, toprak altında kalmış bu tabyanın planını tam olarak izleyemiyoruz ama büyük kısmı sağlam. Doğa severler için en heyecan verici olanı bu çünkü gerçek bir keşif hissi yaşatıyor.

Mimari Harikalar

Rehberlik deneyimlerimde gördüğüm en sağlam yapılardan biri bu tabyalar. Hepsi tonozlu yapılar ve yörenin taşı kullanılarak inşa edilmişler. Kızıl Tabya'da az kalker ve konglomera kayalıklar kullanılmış. Duvar örgüsü, kabaca düzeltilmiş kayaların aralarına küçük ve iri taşların kireçle karıştırılmasıyla oluşturulan harçla yapılmış. Pencere kemerlerinde bazı yerlerde tuğla, bazı yerlerde taş kullanılması da dikkat çekici bir detay.

1833'ten Günümüze Uzanan Hikaye

Bu tabyalar 1833 yılında, Mısır valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın oğlu İbrahim Paşa tarafından yaptırılmış. Osmanlı'dan gelecek bir saldırıya karşı Gülek boğazını tahkim etmek amacıyla inşa edilmişler. İbrahim Paşa 1832'de Adana'yı almış ve Çukurova'yı denetim altına almıştı. Tabyaların yapımında Fransız mühendis ve askerlerden yararlanılması da ilginç bir detay.

Bu tabyalardan çıkarılan birkaç top Gülek Kasabası'na nakledilmiş. Kütahya Antlaşması (1833) sonrası İbrahim Paşa, Adana eyaleti dışında Anadolu'yu boşaltmayı kabul etmişti.

Gezginler İçin Pratik Tavsiyeler

En İyi Ziyaret Zamanı: İlkbahar ve sonbahar aylarını tercih edin. Toros Dağları'nda hava şartları değişken olabilir.

Ne Götürmelisiniz: Rahat yürüyüş ayakkabıları, su, hafif atıştırmalık ve fotoğraf makinenizi unutmayın.

Güvenlik: Ormanlık alanlarda dikkatli olun, grup halinde gezmeyi tercih edin.

Fotoğraf İpucu: Kızıl ve Ak Tabya'nın birbirini görebilir konumda olması harika panoramik çekimler için fırsat sunuyor.

Neden Bu Rotayı Seçmelisiniz?

İbrahim Paşa Tabyaları, bölgede sayısı çok az olan, oldukça sağlam Osmanlı Dönemi yapılarından. Antik dönemden beri stratejik konumu olan bu yer, Gülek Kalesi ve Gülek Yazıtı ile de uyum içerisinde. Doğa-kültür turizmi için mükemmel bir destinasyon.

Aileler, öğrenciler ve yeni rotalar keşfetmek isteyen gezginler için ideal. Hem tarihi keşfedecek, hem doğayla iç içe olacak, hem de az bilinen bir hazineyi görmüş olacaksınız.

Unutmayın, Kızıl Tabya teknik olarak Adana il sınırları içerisinde kalsa da diğer tabyalarla bütün oluşturduğu için gezinizde mutlaka hepsini görün. Bu eşsiz askeri mimari kompleksi, Türkiye'nin gizli kalmış hazinelerinden biri ve keşfedilmeyi bekliyor!