Mersin Silifke Taş Köprü: Silifke'nin Roma Döneminden Günümüze Uzanan Tarihi Köprüsü

Merhaba arkadaşlar! Ben Mehmet Yılmaz, kıdemli turizm rehberi olarak yıllardır Türkiye'nin dört bir yanında grupları gezindiriyorum. Bugün sizlerle Mersin'in Silifke ilçesindeki muhteşem bir tarihi yapıyı paylaşmak istiyorum: Silifke Taş Köprü. Bu köprü, benim rehberlik yaptığım yıllarda en çok etkilendiğim yapılardan biri. Çünkü hem Roma Döneminden günümüze uzanan derin bir tarihi var, hem de hala aktif olarak kullanılıyor.

Silifke Taş Köprü Nerede?

Silifke Taş Köprü, Mersin'in Silifke ilçe merkezinde, Göksu Nehri üzerinde doğu-batı doğrultusunda uzanıyor. Şehir merkezinin tam ortasında konumlanmış bu köprü, ulaşım açısından son derece kolay. Benim gruplarımla geldiğimde, köprüye yürüyerek rahatlıkla ulaşabiliyoruz. Eskiden hem yaya hem de araç trafiğine açık olması, ziyaretçiler için büyük bir avantajdı. Ancak son restoreden sonra sadece yaya trafiğine açık halde.

Köprünün Mevcut Durumu

Köprü, restorasyon sonrası araç trafiğine kapatılmış olup, şu an sadece yürüyüş yaparak geçilebilmektedir.

Mimari Özellikleri: Bir Mühendislik Harikası

Rehberlik deneyimlerimde gördüğüm en etkileyici mimari özelliklerden biri, köprünün altı ayak sistemi ile toplam yedi kemer gözüne sahip olması. Beş ana kemer gözü ve iki boşaltma kemeri bulunuyor. Yarım daire formundaki kemerler ve dikdörtgen kesitli ayaklar, tempan duvarları ile birlikte muhteşem bir taşıyıcı sistem oluşturuyor.

Köprünün boyutları gerçekten etkileyici: memba cephesi 118.78 metre, mansap cephesi ise 118.24 metre uzunluğunda. Su seviyesinden kemer kilit taşına kadar en yüksek nokta olan 3. kemer gözü 7.50 metre yüksekliğe sahip. Kemerlerin karın genişliği 6.30 metre ile 6.58 metre arasında değişiyor ve en geniş açıklık 16.46 metre ile 5. kemer gözünde bulunuyor.

Tabliye genişliği 10.72 metre - bu genişlik 1972 yılında Belediye tarafından yaklaşık 4 metre genişletilmiş. Memba cephesinde dört yüze sahip, uçları üçgen formda prizmal selyaranlar var. Mansap cephesinde ise dikdörtgen kaide üzerine yükselen topuklar görüyoruz. Bu selyaran ve topuklar ortalama 4.45 metre en ve 3.32 metre yüksekliğe sahip.

Yapı Malzemeleri ve Detaylar

Köprünün ana yapı malzemesi sarımsı kireç taşı. Kemerlerde düzgün kesme taş, diğer bölümlerde ise kaba yonu taş kullanılmış. 1972-73 yıllarında yapılan genişletmede betonarme döşeme ve çelik konstrüksiyonlu korkuluklar (1.36 metre yüksekliğinde) eklenmiş.

Özellikle dikkat çekmek istediğim detay, mansap cephesinde 1. kemer gözü tempan duvarı ile birleşme noktasındaki mukarnas detaylı konsol ucu. Bu tür detaylar, köprünün sadece işlevsel değil, aynı zamanda estetik kaygılarla da inşa edildiğini gösteriyor.

Zengin Tarihi Geçmişi

Bu köprünün tarihi MS 77-78 yılına, Roma İmparatoru Vespasian ve oğulları Titus ile Domitian dönemine kadar uzanıyor. İlk inşası L. Octavius Memor zamanında gerçekleştirilmiş. 1870 yılında Josef Keil ve Adolf Wilhelm tarafından tespit edilen kitabe maalesef İzmir'deki Rum Okuluna gönderilmiş ve 1922 İzmir yangınında kaybolmuş.

Evliya Çelebi'nin kayıtlarına göre, Silifke 1474-75 yılında Sultan Beyazid zamanında Gedik Ahmet Paşa tarafından fethedilmiş ve o dönemde köprü 17 gözlü olarak Takyanus binası olarak geçiyormuş. Osmanlılar ile Karamanoğulları arasındaki savaşlar sırasında köprü büyük tahribata uğramış ve orta kısmı kullanılamaz hale gelmiş.

1875 yılında Osmanlı Döneminde Silifke mutasarrıfı Mehmet Ali Paşa tarafından yeniden inşa edilmiş. 15 Şubat 1922 yılında bu onarım anısına köprü kuzey girişinde mermer sütun dikilmiş. 1922-1939 yılları arasında memba cephesi 4. ve 5. kemer gözlerini birbirine bağlayan ayak üzerine değirmen inşa edilmiş.

Modern Dönem Değişiklikleri

1939 yılından sonra 6. kemer gözü iki boşaltma gözüne dönüştürülmüş ve kemer sayısı yediye çıkarılmış. 16 Kasım 1969 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından 5097 sayılı kararla tescil edilmiş.

1972-73 yıllarında Mersin Belediyesi tarafından tabliye genişletme çalışmaları tamamlanmış ve taş korkuluklar kaldırılarak metal korkuluklar yerleştirilmiş. Bu değişiklikler köprünün modern ihtiyaçlara uyum sağlamasını mümkün kılmış.

Ziyaret Önerileri ve Aktiviteler

Rehber olarak size şu tavsiyelerde bulunuyorum: Köprü şehir merkezinde olduğu için ulaşım sorunu yaşamayacaksınız. Roma Dönemi ayak kalıntılarını memba cephesi selyaranların temel seviyesinde inceleyebilirsiniz - bu gerçekten büyüleyici bir deneyim.

Köprü üzerinde yürüyüş yapabilir, şehir merkezini keşfedebilirsiniz. Mimari fotoğrafçılık için harika bir lokasyon ve Göksu Nehri manzarası muhteşem kareler sunuyor. Özellikle gün batımında köprünün silueti çok etkileyici oluyor.

Kültürel Önemi

Bu köprü, temelleri Roma Dönemine dayanan ve 19. yüzyılda yeniden inşa edilerek günümüze ulaşan nadir tarihi eserlerden biri. Göksu Nehri üzerinde şehir merkezini birbirine bağlayan işlevini günümüzde de sürdürüyor - bu da onu 'canlı' bir tarihi yapı yapıyor.

Roma Döneminden kalan ayak kalıntılarının günümüzde hala görülebildiği nadir örneklerden biri olması, köprüyü daha da özel kılıyor. Benim rehberlik yaptığım gruplar, bu tarihi sürekliliği görmekten her zaman çok etkileniyorlar.

Sonuç

Silifke Taş Köprü, sadece bir ulaşım yapısı değil, aynı zamanda bin yıllık tarihin canlı tanığı. Roma'dan günümüze uzanan bu yolculukta, farklı medeniyetlerin izlerini taşıyor. Mersin'e geldiğinizde mutlaka görmeniz gereken bu muhteşem yapı, size hem tarihi hem de mimari açıdan unutulmaz anlar yaşatacak. Güvenli yolculuklar dilerim!