Mersin Tarsus Eski Cami: Tarsus'un Bin Yıllık İnanç Merkezi Rehberi

Merhaba değerli gezginler! Ben Mehmet Yılmaz, yıllardır Türkiye'nin dört bir yanında rehberlik yapıyorum. Bugün sizleri Mersin'in tarihi şehri Tarsus'ta, benim de rehberlik yaptığım gruplarda en çok ilgi gören yapılardan birine götürüyorum: Tarsus Eski Cami. Bu eşsiz yapı, sadece bir ibadet yeri değil, aynı zamanda bin yıllık bir hikayenin sessiz tanığı.

Nerede Bulacaksınız?

Rehberlik yaptığım yıllarda en çok sorulan sorulardan biri "Nasıl ulaşırız?" oluyor. Tarsus Eski Cami'ne ulaşım oldukça kolay. Mersin'in Tarsus ilçesi, Reşadiye Mahallesi'nde, Adana Bulvarı 3014 Sokak'ta yer alıyor. Tarsus merkezindeki ana cadde üzerinde olduğu için kaçırmanız mümkün değil.

Size pratik bir tavsiye: Şehir içi ulaşım araçlarıyla rahatlıkla gelebilirsiniz. Benim gruplarımla genellikle yaptığımız gibi, Tarsus'un diğer tarihi yerlerine de yürüyüş mesafesinde olduğu için, güzel bir kültür rotası çizebilirsiniz.

Yapının Büyüleyici Hikayesi

Rehberlik deneyimlerimde gördüğüm kadarıyla, ziyaretçilerin en çok merak ettiği konu bu yapının geçmişi. Tarsus Eski Cami, aslında 1102 yılında St. Paul Katedrali veya Aziz Paul kilisesi adıyla bir Bizans kilisesi olarak inşa edilmiş. Eski Cami, Kilise Camii veya Baytemür Camii gibi farklı isimlerle de anılıyor.

Bu yapının tanık olduğu en önemli olaylardan biri, 6 Ocak 1198'de Papa'nın elçisi Kardinal Conrad von Wittelsbach'ın burada I. Levon'u Ermeni Kralı olarak taç giydirmesi. Düşünün, ayak bastığınız bu topraklarda yüzyıllar önce kraliyet törenleri yapılmış!

1359 yılında kent Ramazanoğullarının eline geçtikten sonra, camiye dönüştürülme süreci başlamış. Bu konuda iki farklı rivayet var: Birincisine göre 1360'da Seyfeddin Bay-Temur el Harizmi tarafından camiye dönüştürülmüş ve "Bay-Temür Camii" adını almış. İkinci rivayete göre ise 1415 yılında Ramazanoğlu Şebabettin Ahmet Bey tarafından camiye çevrilmiş ve yanına minare eklenmiş. Muhtemelen her iki rivayet de doğru ve 1415'te onarılarak tekrar ibadete açılmış.

Mimari Harikasını Keşfedin

Gruplarımla bu yapıyı ziyaret ettiğimizde, herkesi en çok etkileyen mimari özellikleri. Roma stilinde (bazı kaynaklarda Gotik olarak da geçiyor) kalın ve yüksek duvarlara sahip bu yapı, gerçekten de göz kamaştırıcı.

İçeriye girdiğinizde, geniş iç kısmı ve dışa bakan dar, derin pencereleriyle sizi büyüleyecek. Bazilikal planlı, üç nefli ve tonoz örtülü bu sade yapının boyutları da etkileyici: 19.30 m × 17.50 m iç boyutlara sahip, orta salonun genişliği ise 12.60 metre.

Batı yönündeki süslü kapıdan bahçeye giriyorsunuz. Binanın ve avlunun toplam alanı 460 metrekare. Ana kapının sağında ve solunda yarım plaster sütunlar dikkatinizi çekecek. Salonu üç sahına ayıran, ikişerli iki sıra halindeki dört serbest sütun ise gri renkli granit malzemeden yapılmış ve antik çağ yapılarına ait olmaları muhtemel.

Görülmesi Gereken Detaylar

Rehberlik yaptığım gruplara her zaman söylediğim gibi, detaylara dikkat edin. Kuzey ve güney duvarlardaki granit yarım sütunlar, dış uzun cephelerindeki kör kemerler ve doğu tarafındaki apsis kısmı mutlaka incelenmeli.

Yapının kuzey-batı köşesindeki çan kulesi, camiye dönüştürülürken güney duvarına eklenen mihrap ve doğu cephesindeki girişin sağında Ramazanoğulları tarafından yaptırılan minare, bu yapının katmanlı tarihini gözler önüne seriyor.

Tavanın merkezindeki freskler ise gerçekten büyüleyici: Ortada Hz. İsa, doğuda Yohannes ve Mattaios, batıda Marcos ve Lucas'ın freskleri bulunuyor. Bu sanat eserleri, yapının özgün kimliğinden izler taşıyor.

Ziyaret Önerilerim

Yıllarca rehberlik yapan biri olarak size birkaç pratik öneri:

• Yapı günümüzde aktif olarak ibadet için kullanılıyor, bu nedenle namaz vakitlerini göz önünde bulundurarak ziyaret planlayın
• Fotoğraf çekerken saygılı olun ve ibadet edenleri rahatsız etmeyin
• Tarsus'un diğer tarihi yerlerine yürüyüş mesafesinde olduğu için, tam gün bir kültür turu planlayabilirsiniz
• Kesme taşlarla inşa edilmiş bu yapının detaylarını incelemek için biraz zaman ayırın

Kültürel Önemi

Bu yapı sadece Tarsus kentinin en eski camisi değil, aynı zamanda Türklerin bir şehri aldıklarında en büyük kiliseyi camiye çevirme geleneğinin mükemmel bir örneği. İnanç turizmi kapsamında önemli bir durak olan bu cami, farklı kültürlerin bir arada yaşadığı Anadolu topraklarının hoşgörü geleneğini yansıtıyor.

1868, 1900 ve son olarak 2007 yıllarında yapılan onarımlarla günümüze kadar gelmiş bu eşsiz yapı, geçmişten günümüze uzanan köprü görevi görüyor.

Son Sözler

Rehberlik yaptığım yıllarda, Tarsus Eski Cami'ni ziyaret eden her grubun aynı hissi yaşadığını gözlemliyorum: Bu yapı, sadece taş ve tuğladan ibaret değil, bin yıllık bir hikayenin canlı tanığı. Mersin'e geldiğinizde, bu eşsiz yapıyı mutlaka ziyaret edin. İnanın bana, bu deneyim size unutulmaz anılar bırakacak.

Güvenli ve keyifli yolculuklar dilerim!