Kahramanmaraş Eshab-ı Kehf Külliyesi: Resimleri ve Fotoğraf Galerisi

Grubumuzla bu alana yaklaşırken Kahramanmaraş’ın Afşin ilçesinde yer alan Eshab-ı Kehf Külliyesi’ni görüyoruz; taş cephelerin çeşitli tonları ve arka plandaki ağaçlı tepe, ilk bakışta yapının coğrafi yerleşimini işaret ediyor. Girişte duruyor, yapının ölçeğini tartıyor, güneşin taş yüzeylerde oluşturduğu gölge oyunlarını gözlemliyoruz. Bu başlangıç noktası, gezimizin yönünü belirleyecek ve ilerledikçe ayrıntılara yöneleceğiz.

Az önce gördüğümüz geniş bakışın sonra kapıya yaklaşıyoruz; kapı etrafındaki işçilik ve çeşitli boyuttaki blok yüzeylerini gözlemliyoruz, malzemenin pürüzlü yüzeyi elimize gelmiş gibi canlanıyor. Uzaktaki ağaçlı sırtı referans alarak yüzeylerin ton farklılıklarını konuşuyor, blokların rengindeki sıcak ve soğuk nüansları birbirinden ayırıyoruz. Bu alanda zamanın biriktiğini hissediyoruz.

Giriş merdivenlerini tırmanırken grupça sarı-bej blokların yüzeyine dikkat ediyoruz; merdivenlerin sonra gelen ince işçilikli taş kapı bizi karşılıyor. Bu konumda yapının kayalık bir tepenin yamacına yerleştiğini hayal ediyoruz çünkü çevrede irili ufaklı taş blokları ve taş zeminin sürekliliğini gözlemliyoruz. Kapının üzerindeki yatay süslemelerin geometrik ritmini keşfederken anlatıya devam ediyoruz.

Girişin sonra dar bir geçide giriyoruz; taş döşemeli zeminin pürüzlü yüzeyi ve yüzeylerin yakın dokusu arasında ışık küçük lekeler halinde süzülüyor. İlerledikçe geçidin yön değiştiren aralıklarında çeşitli taş kesimlerini gözlemliyoruz, bu alanda mimarinin insan ölçeğine nasıl cevap verdiğini konuşuyoruz. Geçidin sonunda beliren daha aydınlık alanın çağrısını hissediyoruz ve adımlarımızı ona göre ayarlıyoruz.

Daha yakından bakınca taş merdivenin yüzeyini sayıyor, her basamaktaki oyulmuş izleri gözlemliyoruz; sol taraftaki karanlık kapı bizi meraklandırıyor. Bu alanda yapı kompleksinin çeşitli dönemlere yayılan eklemelerinden söz ediyoruz çünkü 1215 tarihinde burada bir ribat inşa edildiği belgelerde geçiyor; bu bilgiyle yapının değişen işlevlerini hep beraber değerlendiriyoruz.

Şimdi detaylara odaklanınca duvardaki motiflerin inceliğini uzun uzun gözlemliyoruz; çeşitli geometrik düzenlemeler birbiriyle konuşur gibi dizilmiş. Bu bölüm hakkında konuşurken 1233 tarihinde burada bir han inşa edildiği bilgisini anımsıyoruz ve o tarihin getirdiği kullanım çeşitliliğini konuşuyoruz. Parmak uçlarımızla blok üzerindeki aşınma ve oyukların öyküsünü yorumluyoruz.

İlerledikçe yüksek yüzeylerin oyma detaylarını beraber gözlemleyip motifler arasındaki ritmi keşfediyoruz; blokların birbirine uyum sağlayan renk geçişleri gözümüze çarpıyor. Bu noktada 1480-1492 tarihleri arasında bir medrese inşasının gerçekleştiğine dair arşivsel notları paylaşıp yapının eğitim işlevine dair düşüncelerimizi aktarıyoruz. Yüzeydeki ışık eğrilerini takip ederek yürümeye devam ediyoruz.

Arka tarafa geçince mağaranın iç yüzeyindeki kayalık girintileri hep beraber gözlemliyoruz; sert yüzeyler ve gölgeli oyuklar, bu alanın doğal bir mağara olduğunu açığa vuruyor. Bu alanda Eshab-ı Kehf’in mağarada 309 yıl uyuduğu rivayetinin anlatıldığını hatırlatıyor, hem inanç hem de efsane katmanlarını sohbetimize dahil ediyoruz. Zemindeki taş düzlüğüyle yürüyüşümüz devam ediyor.

Şimdi iç alana girince geniş kemerlerin çevresindeki bej tonlarını beraber gözlemliyoruz; yüzeylerdeki taş örgüsü ve kemerlerin derinliği yürüyüşümüze ritim katıyor. Bu kısımla ilgili olarak 1500 tarihinde kadınlar mescidinin eklenmiş olduğunu aktarıyor, yapının çeşitli toplumsal kullanımlara ev sahipliği yaptığını değerlendirmeye alıyoruz. Işığın pencere aralıklarından süzülüşünü takip ederek ilerliyoruz.

Yukarı çıktıkça ahşap kirişlerin blok yüzeyiyle kurduğu kontrastı gözlemliyoruz; armatürlerin düşürdüğü sıcak ışık zemindeki blok dokusunu canlandırıyor. Bu bölümde 1531 tarihli Paşa Çardağı yapısının Osmanlı dönemi katkısı hakkında bilgi paylaşıyor ve bölgenin mimari katmanlarını konuşuyoruz. Kirişlerin gölgesiyle yönümüzü belirleyip sonraki alana yöneliyoruz.

Veda ederken koridor boyunca yürürken taş tavanın ritmini hep beraber sayıyor, koridorun iki yanındaki düz blokların yüzeyini son kez gözlemliyoruz. Gezinin bu noktasında 2015 tarihinde külliyenin UNESCO geçici listeye alındığını hatırlatıyor; korunmasının bölgesel ve evrensel önemini konuşup ziyaretin anlamını tartıyoruz. Son adımı atıp dışarı çıkarken gün ışığının taş yüzeylere vuruşunu izleyip sessizce ayrılıyoruz.